*\рёётэй хорото дайн манай г\рэнэй айл б\хэниие х\лгёён, хордохоон, шархатан дайраhан. Г\лмэр залуу тообой олон х\б\\д, гэрлэhэн гэр б\лэтэйшье болоhон эрэш\\л – булта шуhата дайнда Эсэгэ ороноо хамгаалха гэжэ баатаршалга гаргажа, сухарингбой, з\рхэтэйгёёр, эршэтэйгээр мордоhон.

Минии отоо баабай, эжымни таабай, Дмитриев Михей Матвеевич Эрх\\ можын Ойхон аймагай Таловка hууринда 1926 ондо ергоон багадай ууганиинь боложо т\рэhэн. Матвей Марнуевич эсэгэнь райисполкомой т\р\\лэгшэ байhан, 1938 ондо хардуулжа репрессидэ ороhон. Одхон Татьяна басаганиинь эсэгэеэ хараабой \лёё, тииhээр \бшэндэ нэрбэгдэжэ наhан болоо юм. Ергоон багатай \лэhэн эхэнь \ри х\\гэдээ тэнжээхын тула, хара эртээнhээ орой болотор ажал хэжэ, эсэхэ сусахаяа мэдэхээ болитороо ябаа. Аха х\\гэдынь биибой арга шадалаараа эжыдээ туhа хэхэ гэжэ оролдогшо бэлэй.

Михей Матвеевич 1944 ондо албанай сэрэгтэ мордоо. Шэтэ можодо албанда байhанаа, Дотор Монголой Сунгари 77-дохи разъезддэ эльгээгдээ. Дайнай хатуу саг. Х\н зон бэе бэедээ, хэдышье ёёhэдёё зоболон, гашуудалда абтаhаншье hаа, туhалха, хамhалсаха гэжэ хододоо бэлэн байгаа. Харбин, Хайлар, Цицикар хотонуудта харгы заhабарилгын ажалда нилээн ябаhан. Эдэ хотонуудые япон дайсан hандаргаа, hалгаагаа.

1945 ондо Агууехэ Илалта Мальта станцида угтаа. Таабай хожомоо ел б\ри болодог hайндэртэ аалихан, \гэ дуубой, дайнда унаhан сэрэгшэдтэ зорюулагдаhан х\шёёдэ малгайгаа абан, хэдышьеб саг соо зогсохо... Аша гушадай, бэшэшье зоной дайн тухай асууха, hонирхоходо олон юумэ хэлэжэ \гэхэбэй, магад эдэгэжэ ядажа байhан сэдьхэлэй шархануудые дахин онгиргохоео hанаабой, али залуу ургажа ябаа бургааhадай нимгэн сэдьхэлн\\дыень аймшагтай ушарнуудаар сошоохоео hанаабой ушарhаа. Мэдэхэбойди. Гэбэшье досоохи байдалыень хайшаашьеб даа холые шэртэhэн харасаар, яаралбойхан ябталаатай т\леэнэйнгээ хажууда тамхяа бааюулжа hуухаарнь, нюдёё анин заримдаа hанаа алдадагаарнь баргалхаар байгша. Иихэдээл таабаймнай \нгэрhэн сагай байдал, алишьеб даа ушар тухай бодолгото болоо гэжэ ойлгогшобди...

1947 ондо Оренбург хотодо ябаhан, 1951 ондо т\рэл тоонтодоо бусажа, Бугульдейка Таловка hууринуудтаа модо бэлдэлгын ажалда ябаhан. 1961 ондо Буряад ороноймнай Загарай аймагай Хара-Х\тэл нютаг эльгээгдээ. Эндээ Хэбэд номхон Хэжэнгэ нютагhаа гарбалтай Шолхоева Дагзама басагантай хуби заяагаа ниил\\лжэ Виктор, Валентина хоер х\\гэдтэй болоhон. 1963 онhоо 1987 он болотор (наhанайнгаа амаралта) хонишоноор совхоздо х\дэлёё. Ажалдаа отоо баабай дорюун, шанга, б\хы х\дэлмэриеэ харюусалгатайгаар, таб-яб хэдэгэйнгээ т\лёё х\н зон соо х\ндэтэй байhан. Дагзама тёёдэймнай зангаараа номгон, Хэжэнгынгээ \ргэн таладал \ргэн сээжэ сэдьхэлтэй, х\н зондо туhа х\ргэхэ гэжэ хододоо оролдохо, хайрлаха сэдьхэлтэй, нэгэшье х\ниие гомдохоогообой, уурлуулаабой – иимэ зохид зантай хоер ниилэжэ, иимэл зандаа багадайнгаа, аша зээнэрэйнгээ hанаан соо хадуугдаа. Хэжэнгэ hууринай Урда Бэе гэжэ намжаа газарта гэр табижа, т\бхинэжэ, адаhа малаа \\схэжэ, х\\гэдэйнгээ, \ри hадаhынгаа гарынь ганзагада, х\лынь д\рёёдэ х\ргэжэ яргал д\\рэн ажаhуугаа. Yндэр наhа наhалжа, бурханай орон хоюулаа мордоо hэн...

2011 ондо Серафима эжымни Михей таабайтаяа Ойхон аймаг тоонто нютагынь айлшалhан. Д\\нэрээ, нютагаархидаа эрьежэ, х\\рээ хэлсэжэ, дайнай урдахи ба h\\лээрхи байдал hанан зугаагаа дэлгээгээ. Нютагайнь шарай ондоо болобошье, гэртэхинэйнгээ найман ханатай булгааhан гэрэй hуудал оложо анхараа. Энэл саг эгээ гунигтай байhан лэ.

Ерэ х\рэжэ байhан \бгэнэй шарай хубилаад, \нгэрhэн наhаяа, т\рэлхидёё hанан, нюдэд соонь гашуун нелбоhон сугларhан. Хорото муухай дайн! Ямаршье олон зоной хуби заяа hандаргаа, эмдээгээ, дайраа гээшэб! Yри х\\гэд, саашанхи \емнай \гэн\\дээр хэлэшэбэй хатуу, гарзатай саг хэзээдээшье б\ \зэг гэжэ h\н сэржэмээ орон дэлхэйн заяашадта, hахюуhануудта \нэн з\рхэнhёё \ргэн зальбараа. Энэл даа манай уялга – иимэ h\рёётэй дай гаталжа бусаhан дээдэ \еын т\лёёлэгшэдэй амиды бэеэрээ тулажа гараhыень, б\хы бидэндэ огторгойдо игаажа байhан наран, х\хэ сэлмэг тэнгэри, урган hалбарhан сэсэг ногоон, аюулбой амгалан байдал хододоо сэгнэжэ, мэдэжэ ябаха! Дайнда мордоhон тообой олон сэрэгшэд, баатарнууд хододоо бидэнэй hанаан соо м\нхын дурасхаал болохо еhотой! Доро дохиебди! Х\\р хэлэмбеэр шэбшэебди! Огторгойн уужамда элиhэн тохорюунуудые адаглаябди! Yнэхёёрёёшье, шуhата дайнда амияа табиhан сэрэгшэд шубууд болон дээрэмнай хаагалнад...

Оhын аймагай

Yбэсын дунда hургуулиин

4-дэхи ангиин hурагша Балданова Доржима