Александр Вампиловай нэрэмжэтэ библиотекэ

Алайрай аймагай Х\т\лиг тосхон дэлхэйдэ дээдын хэмжээнэй бэлигтэниие бэлэглэhэн гээшэ. Эндэ юрын х\дёёгэй тосхондо ерээд\й россиин мэдээжэ драматург Александр Вампилов ородой агууехэ классик Александр Пушкинай зуун жэлэй ойдо т\рэhэн байдаг. Баабайнгаа удха узуураар буряад яhатанай х\б\\нэй бага, эдир наhаниинь Х\т\лигтэ \нгэрёё. М\нёё районой т\бтэ Александр Вампиловай нэрэмжэтэ библиотекэ, гудамжа бии. *ургуулида «Эдир вампиловец» гэhэн клуб эмхидхэгдэhэн. 1978 ондо Александр Вампиловай музей нээгдэhэн юм. Табан жэлэй саана тэрэнэй байрлаhан гэрэй газаа х\шёё ёёhэндэ бодхоогдоhон.

Августын 18-да алайрай дайда алдарта х\б\\нэйнгээ 80 жэлэй ойн баярые угтаба. Эртэhээ Александр Вампиловай х\шёёдэ нютагаархид, айлшад, засагай т\лёёлэгшэд суглараа. Баяр еhололдо Эрх\\гэй областиин Губернаторай орлогшо – УОБО захиргаанай х\тэлбэрилэгшэ Марина Иванова, Хуули зохеолгын Суглаанай Т\р\\лэгшын орлогшо Наталья Дикусарова, регионой соелой министр Ольга Стасюлевич, Алайрай аймагай мэр Александр Футорный гэгшэд хабаадаа.

– Эрх\\гэй областиин Губернатор болон ёёрынгёё з\гhёё манай регионой удхатай ниитын ушараар таанарые мэндэшэлхыем з\бшёёгыт. Александр Вампиловай 80 жэлые бидэнэр Эрх\\гэй областиин болон Усть-Ордын Буряадай округой 80 жэлэй дэргэдэ тэмдэглэжэ байнабди. Манай агууехэ нютагай х\н богони наhа абабашье, округой ажаhуугшадай олон \едэ дурасхалаа \лёёгёё. Х\т\лигэй ажаhуугшадта драматургын музейе нангинаар хадагалжа ябаhандань \нэн з\рхэнhёё баясхаланиие х\ргэнэб, – гээд Марина Иванова хэлэбэ.

Александр Вампиловай соелой т\бэй директор Галина Солуянова драматургын творчество hайшаагшадай з\гhёё баглаа сэсэг\\дые х\шёёдэ табиба. Нютагай номой санда эрх\\гэй публицист, драматургын н\хэр Виталий Зоркинай дурасхаалай ном бэлэглэбэ. Эсэгынгээ ойн баярта Александр Вампиловай Елена басаган Москваhаа ерэhэн байна.

Агууехэ драматургын т\рэл газарнуудаар

Мэдээжэ драматургын гэр-музей Х\т\лиг тосхоной эгээ суутай газар. Гэр б\лын байрлаhан комнато олоной анхарал татадаг. Эндэ хоер т\мэр шэрээн\\д, диван, стол стулнуудтай, номой шкаф, томо ханза, ханада гитара \лгёётэй, д\рэ зурагууд, хубсаhанууд, амhартанууд Александр Вампиловай эндэ байhаниие hануулна. Музейн нэгэ таhалгада hурагшын парта, драматургын эжы, Анастасия Копыловагай хэшээлн\\дэй т\сэб\\д, гэр б\лын гэрэл-зурагууд байдаг. Анастасия Прокопьевна hургуулида багшаар \ни удаан х\дэлhэн юм.

Вампиловай музейн шухала хадагалагша Юлия Борисовна Соломеина болоно. Энэ гайхалтай эхэнэр олондо мэдээжэ гээшэ. Багша мэргэжэлтэй, Александр Вампиловай гэр б\лые hайн мэдэдэг байhан, ёёhэн драматургын наhанай зуугаад ушарнуудые тон тодоор hанадаг. Юлия Борисовна \нэн сэдьхэлhээ нютагтаа драматургын дурасхаалые, литературна баялигыень нангинаар сахижа, ёёрынгёё талаhаа аргаг\й ехэ х\дэлмэри ябуулна.

Энэ ойн баярта «Звезда прекрасная сияла» гэhэн уран ш\лэг\\дэй суглуулбариин презентаци \нгэрёё. Тэрэ м\н лэ Юлия Соломеинагай аша габьяагаар хэблэлдэ гараба. Мянган хэhэгээр гараhан шэнэ суглуулбарида Александр Вампиловай, тэрэнэй эсэгэ Валентин Никитич болон эгэшэ Сэржэнын т\р\\н хэблэгдээг\й уран ш\лэг\\д оробо.

Хизаар ороноо шэнжэлгын музейдэ «Аларский район в творчестве А.Вампилова» гэhэн \зэсхэлэн табигдаба. Александр Вампиловай нэрэмжэтэ номой санда элдэб жэлн\\дэй пьесэн\\дэй афишанууд, зарима зохеолнуудайнь гар бэшэг\\д дэлгээгдээ.

Агууехэ драматург олонхи зохеолнуудайнгаа геройнуудые нютагайнгаа зоной ажабайдалhаа абаhан байдаг. Тэрэнэй зохеолнууд дотор инаг дуран, х\н\\дэй хоорондохи харилсаан, тэдэнэй хуби заяан тухай хэлэгдэдэг. Тиимэhээ эдэ зохеолнууд ямаршье сагта х\н\\дтэ ойлгосотой, д\тэ байдаг.

Юрын х\дёёгэй х\б\\н hэн

Александр Вампиловай 80 жэлэй ойн баярай хэмжээ ябуулгануудта тэрэнэй хамтадаа нэгэ класста hураhан н\хэдынь хабаадаа. Тэдэнэрэй дунда Людмила Королева болон Тамара Черноусова гэгшэд байгаа. Тэдэнэрэй дурсалгаар, ерээд\й агууехэ драматург бусадhаа илгардагг\й, юрын х\дёёгэй х\б\\н бэлэй.

Т.Л. Черноусова

– Намарай сагта хартаабха, турнепс малтахаяа классаараа гарагша бэлэйбди. Х\б\\днай маанарта ехэ анхаралтай хандагша hэн. Гэш\\hэдые суглуулжа дулаасахыемнай т\\дэг носоодог байгаа. Тэрэ сагта хубсаhаншье тулюур hэн.

Шурамнай найруулгануудые эрхимээр бэшэдэг, Клавдия Прокопьевна багшамнай тэдээниинь жэшээ болгон маанарта уншадаг байгаа. Уран hайханай ном уншаха дуратай hэн. Б\ри ерээд\й ехэ классик болохо гэжэ hанааг\йбди, – гээд Тамара Леонидовна хёёрэбэ.

Энэ hайндэртэ Х\йтэ нютагhаа ерэhэн Всеволод Миронов драматургые бэеэрээ мэдэхэ байгаа. 1954 елдэ Александр Вампилов студент байхадаа Х\йтэ нютаг колхоозой ажалда х\дэлhэн юм. Всеволод Чингисовичай хэлэhээр, буряад шарайтай залуу х\б\\н гансата нютагаархидай анхарал татаhан байна. Мироновтоной гэр б\лэдэ агууехэ драматург сай уужа, танилсаhан юм. Всеволодой эжы Анастасия Прокопьевнада заалгаhан байна. Ш\лэг залуу наhандаа энэ дэлхэйтэй хахасаhандань ехэ халагламаар, хэды юумэ \шёё б\тээхэ байгааб даа гээд ёёhэн хэлэбэ.

Вампиловай дурасхаалда

Александр Вампиловай дурасхаалта \дэр тосхоной т\бэй стадион дээрэ футболоор, ипподромдо мори урилдаагаар м\рысёён\\д \нгэрhэн байна. Драматургын пьесэн\\дhээ хэhэг\\д зэдэлээ.

Эрх\\гэй эдир харагшадай театр «Вампилов. Неоконченное…» гэhэн з\жэгэй премьерэ нютагтань \нгэрбэ.

Эрх\\ хотодо Петербургын студиин кино буулгагшадай б\лэг Александр Вампиловай намтарта зорюулhан “Облепиховое лето” гэhэн киногой гол хубинуудай нэгэ хэhэг буулгагдаба.

Энэ кино байгша оной март hарада буулгагдажа эхилhэн юм. Буряад Уласай гарбалтай, м\нёё Москва хотодо ажаhуудаг Виктор Алферов энэ киногой найруулагша юм. Александр Вампиловай рольдо мэдээжэ з\жэгшэн Андрей Мерзликин наадана.

2017 оной августын 19-дэ Александр Вампилов амиды мэндэ ябаа hаа, 80 наhанайнгаа ойн баяр тэмдэглэхэ hэн. Энэ ойдо дашарамдуулан, Эрх\\ можодо баярай хэмжээ ябуулганууд \нгэргэгдэнэ .Тэдэнэй хэhэг\\д “Облепиховое лето” гэhэн кинодо оруулагдаха.

Александр Вампилов 3-дахи курсын оюутан ябахадаа, т\р\\шынгээ “Персидская сирень” гэhэн рассказ бэшэжэ, тэрэнь 1957 ондо “Иркутский университет” сониндо хэблэгдэhэн байна. Удаадахи “Стечение обстоятельств” рассказ тэрэл сониндо 1958 ондо хэблэгдэжэ, удаань ном боложо гараhан юм. Александр Вампиловай “Прощание в июне” гэhэн пьесэ Литвагай Клайпеда хотын драмын театрта табигдажа, драматург олондо мэдээжэ болоhон байна. Тэрэнэй “Старший сын”, “Утиная охота”, “История с метранпажем” гэhэн пьесэн\\д олондо мэдээжэ болонхой. Александр Вампиловай зохеолнууд англи, белорус, болгар, испан, хитад, латыш, лезгин, монгол, немец, хэлэн\\дтэ оршуулагданхай юм.

Намжилма Цыденова. Авторай фото-зурагууд