Х\б\\ мориндо hуулгаха еhо гурим

Оhын аймагай Бэлшэрэй дунда hургуулиин дэргэдэ 2011 ондо «Найдал» гэhэн аман зохеолой коллектив байгуулагдаhан юм. Харин 2017 ондо тэрэ нэрэеэ hэлгэжэ, «Гал гуламта» болоhон.

*ургуулиин дарга, буряад хэлэ болон литературын багша Валетина Хартанова энэ ансамблиин эхи hуури табигша болоно. Тэрэнэй х\гжэлтэдэ ёёрынгёё ехэ хубитаяа бэлигтэй найруулагша Анна Базарова оруулhан юм.

Эдэ жэлн\\дэй туршада «Гал гуламта» аймагай, тойрогой, можын элдэб конкурс-фестивальнуудай илагша болон призер болоhон.

«Хэлэн – арадай сэдьхэл» гэhэн аймагай, тойрогой конкурсын нэгэтэ бэшэ илагша, «Алтан туяа» можын х\\гэдэй бэлигтэнэй фестивалиин илагша болоно.

Энэ жэлдэ «Улан-Удэ на Великом Чайном пути» гэhэн Уласхоорондын 8-дахи х\\гэдэй фестиваль-яармагта 2-дохи hуури эзэлээ.

М\нёё уншагшадай анхаралда ансамблиин «Гурбатай х\б\\ морин дээрэ hуулгаха» еhо заншалhаа найруулга табинабди.

«Гурбатай х\б\\ морин дээрэ hуулгаха еhо заншал»

– Айлщадаа хуу бараниинь уряайт? Барани аха д\\нэдээ хэлэйт? Хэнииш мартаабойт? «Уhа голоhон адаhан муудаха, урагаа голоhон х\н \бээрхэ» гэhэн урданай зон хэлэдэг hэн.

– Зай, аха д\\нэр, айл тииргэн, бидэ  танаа манайда ерэhэндэтнай угаа баяртайбди. М\нёёдэр манай аша х\б\\н Бардамхан гурбатай болобо. Урданай саг- hаа хойшо буряад зон х\б\\гээ гурбатай болоходо, \hыень хайшалжа, мориндо hуулгадаг байhан юм. Бидэ танаа урижа, Бардамхаяа мориндо hуулгахамнай. Бишайханhаан морин дээрэ hуужа hураад, шанга, шадалтай эрэ х\н болохо гэжэ бидэ hананабди.

– З\б, з\б, «Хубсаhа шэнэ дээрэнь арьбилдаг, х\ниие бага дээрэнь hургадаг».

– Yхиб\\н гурбатай болосороо бурханай \ри байдаг юм. М\нёёдэр х\б\\нэйнгээ \hэ хайшалжа, газар дээрэхи х\нэй  \ри болгохомнай гээшэ. *айбал бодожо, сагаан эдеэгээ галдаа \ргэ. Альбонти, ши зёёхэйеэ баhа галай эзэндэ мэд\\лэ .

*айбал галдаа сагаан эдеэгээ \ргэнэ, м\ргэнэ:

– М\нёё манай аша х\б\\мнай гурбатай болобо, теэд бидэ айл тииргэнээрээ сугларжа, морин дээрэ hуулгахамнай. Ашамнай таб байса морин дээрэ hуужа hураад, hайн ангуушан болуужан, шанга, шадамар, бэрхэ эрэ х\н боложо байгуужан».

*уугаашад «Яалай, яалай!» гэлдэнэд.

Теэд сагааяа нара з\б айлшадтаа барина. Альбонти зёёхэйеэ галдаа мэд\\лжэ, саашань hуугаашадта барина. Тагша бариhан х\н б\хэн ама х\рэжэ, \реэл хэлэнэд.

Баабайяа нютагта баян боложо,

Эжыгээ нютагта эрхим боложо hуугуужан.

Жэл б\ри сэбэр, Ел б\ри ехэ,

Ажалдаа амжалтатай,

Арадтаа хyндэтэй х\н болуужан х\б\\мнай.

– «Х\н болохо багаhаа, х\лэг болохо унаганhаа» гэдэг. Тиимэhээ би аша х\б\\ндээ унага бэлэглэхэм. Ехэ боложо, мориео унаад, адуу малаа манажа ябаарайш, агнуурида гараад, хододоо олзотой ерэжэ  байгаарайш.

*уугаашад «Яалай, яалай!» гэлдэнэд.

– Зай, битнай бэлэгээ барихам. Яhала баяртайбди олон \дхэн боложо байхадаа, тиигээд баяраараа танаараа хубаалсажайнабди. Х\б\\мни, Бардамхамни, удхаhаан гаранбой х\дмэршэ яба, \е наhандаа \лдэнбой жаргаарайш, \бэл дунда дааранбой ябаарайш. Малhаа hайн  ажал байхабой, мяханhаа hайн эдеэн байхабой.

Бардамхан х\б\\мнай шанга, х\дмэршэ х\н болуужан. Тэрээнhээл hайн зантай, hайхан hанаатай, зобожо ябаhан зониие \ргэжэ, аха д\\нэдтээ туhатай ябуужан. Бидэ шамдаа хониной нооhоор нэхэhэн оймhо бэлэглэхэмнай, х\лдёё ходо дулаахан ябахыеш х\сэнэбди.

– Зай, бидэ х\б\\ндээ бэлэг барижа, \рёёрёё хэлэхэмнай! Бардамхан манай ехэ х\б\\мнай, манай найдал х\мнай удха узуурыемнай залаха. М\нёё \дэр гурбатай боложо байхадашни ехэ баяртайбди. Найданабди, ехэ боложо, бэрхэ, шадалтай х\б\\н болохош гэжэ. Бидэ шамдаа хазаар, эмээл бэлэглэхэмнай!

Альбонти хазаар, эмээл бэлэг барина.

– Зай, иигээд х\б\\гээ мориндо hуулгая.

– *уулгая, hуулгая, наранай hуутар. Оройтохомнай. Ашаяа мориндо hуулгаяабди.

Хуу баран бодожо, газаашаа гаража, Бардамаа морин дээрэ hуулгажа, мориео табижа харанад. Бардам морин дээрэ hуужа, нара з\б тойрон ябана.

Барандаа «Бэрхэ, бэрхэ байна манай   х\б\\н» гэлдэнэд.

Намжилма Цыденова бэлдэбэ