«Тоонто тоомтолхо»

гэhэн еhо гуримые Эхирэд-Булагадай аймагта «Сагаан hарын м\нхэ зула» hайндэрэй дэргэдэ аман зохеолнуудай ансамбльнуудай дунда энэ жэлдэ \нгэргэгдэhэн урилдаанда  Хёёрсэг нютагай соелой т\бэй «Булаг» ансамбль харуулжа, т\р\\шын hуури эзэлээ hэн.

Энэ зохеохы коллектив соелой т\бэй дэргэдэ 2020 ондо байгуулагдаа. Тэрэнэй уран hайханай х\тэлбэрилэгшэ Татьяна Ефремова болоно. Богони сагай туршада тэдэнэр арадайнгаа еhо заншалнуудые, урданай дуунуудые hэргээжэ, нютагайнгаа зоной анхаралда табина. Ансамблиин эдэбхитэй гэш\\дэй тоодо Октябрина Хангуева, Баярма Гаврилова, Раиса Ертаханова болон бусад ороно. М\н лэ нютагай соелой т\бэй дарга Светлана Булытова «Булагай» ажаябуулгада ёёрынгёё хубитаяа оруулжа, ехэ дэмжэдэг юм.

Ансамблиин репертуарта «Зёёхэй наадан» гэhэн нютагай материалаар hонирхолтой еhо гурим байха. Yтэлёёшэдhёё бэшэжэ абаhан арадай архиин дуунууд олон.

«Тоонто тоомтолхо» еhо гурим газар б\хэндэ ёёрын шэнжэтэй байдаг.

М\нёё уншагшадай анхаралда  нарай \хиб\\нэй тоонто нюулга тухай еhо гурим.

Х\йhэн – х\нэй т\рэхэhёён абаhан ами наhанай х\сэнэй дамжуулагша. Тэрэ болбол х\ниие б\хы наhандань хамгаалдаг гээд урданhаа хэлсэдэг юм. Х\йhёё нюулгуулhан газартаа х\н \бдэбэл, ерэжэ «тоонто тахиха» еhо д\\ргэдэг, тиигэбэл т\ргэн эдэгэдэг.

Т\рэhэнэйнь удаа гурбадахи хоногтонь \хиб\\нэй гэр гэхэ г\, али хойтыень газарта булаха еhолол тоонто нюулга гэжэ нэрлэгдэдэг.

Урдань, hэеы гэртэй байха сагта, \хиб\\нэй эгсэ т\рэhэн газарта 1 метр тухай г\нзэгытэй, х\рзын бардам багтаха \ргэнтэй н\хэ малтаад, досоонь иимэн\\д юумэн\\дые хэдэг байгаа гэhэн баримтанууд бии:

«Н\хэнэй оеорто ш\лэндэ гэжэ гаргаhан хонинойнгоо h\\лэйнь \з\\р хээд, дээрэhээнь торгон б\дхэн\\р хушадаг байгаа. Дээрэнь эрдэниин з\йлн\\дые: алтанай, м\нгэнэй з\йл, зэд,   ш\рэ, номин, торгоной \ртэhэн\\дые табидаг. Тииhэнэй удаа х\б\\н гараа hаань – баруун шагайта, басаганhаань – з\\н шагайта, хилгана, хониной нооhо, заряагай хадхуур, т\рэhэн hамганай \hэнэйнь даахи, этэшэл\\р, шэгшэл\\р гэхэ мэтые хээд, \хиб\\нэй дээрэнь т\рэhэн хохироор хушадаг. Тусхай оегдоhон hэеы туулмаг соо хэhэн \хиб\\нэй хойтые дээрэнь табяад, шоройгоор буладаг».

Иигэжэ т\рэhэн нютагтаяа х\йhёёрёё холбоотой буряад х\н эхэ нютагаа хододоо х\ндэлжэ ябадаг, т\рэл тоонтоhоо холодохо дураг\й, холодоошье hаа, нютагаа ерэжэ, яhаяа орхихо гэжэ оролдодог гээшэ.

Намжилма Цыденова

Авторай фото-зураг