Усть-Ордын тойрогой Буряад-Енг\\д тоонтотой Владимир Константинович Петоновой нэрэ буряад уран зохеолой алтан жасада ороhон байна.
1957 ондо «Усть-Ордын \нэн» сониной дэргэдэ байгуулагдаhан литературна нэгэдэлhээ Агууехэ ш\лэгшэнэй зохеохы зам эхиеэ абаhан т\\хэтэй.
Суута поэт б\хы наhаараа Улаан-Yдэ хотодо ажаhуубашье, хододоо т\рэл дайдаяа эрьен бусадаг hэн. Зохеолнуудайнгаа дээжые тоонто нютаг, Хатан ууладаа зорюулhан юм.
Владимир Константинович тухай м\нёёшье ехэ дулаанаар буряадай уран зохеолшод дурсадаг.
– “Байгал” сэтг\\лдэ х\дэлжэ байхадаа, “Буряад \нэн” сониной соелой таhагта ходо ерэдэг юм hэн. М\нёё ойлгоходом, сэтг\\лдэ тэрэ олон жэл х\дэлhэн байна. 1967 онhоо 1972 он болотор ш\\мжэлэлэй болон поэзиин таhагта, 1978 онhоо 1988 он болотор таhагай редактораар. Сурбалжалагшын ажалай амта нилээн \зэhэн х\н болоно бшуу.
Бэеэр \ндэр, томо, т\хэреэн сагаан шарайтай, томонууд нюдэтэй, хододоо амар мэндэтэй гэшхэлжэ ябадаг х\н бэлэй. Ехэ харилсажа \зёёг\йшье hаа, Байгалай баруун талаhаа уран зохеолдо орожо, бодотоор бэеэ мэд\\лhэн, нэрэеэ нэрл\\лhэн аха н\хэрёё булта х\ндэлдэг hэмди», – гээд бэлигтэй сэтг\\лшэн Галина Дашеева дурсана.
В.К.Петонов Эрх\\гэй г\рэнэй университет д\\ргэhэн, тиихэ \едёё бэлигтэй зонтой, жэшээлбэл, Валентин Распутинтай, Александр Вампиловтай танилсан харилсаhан, эдэ ушарнууд саашанхи замаа тодорхойлходонь н\лёёлhэншье байжа болоо. Т\р\\шынгээ зохеолнуудые “Советская молодежь” сониндо, “Молодая Ангара” суглуулбарида гаргуулаа hэн. 1959 ондо “Байгалай hэбшээн” гэhэн ш\лэг\\дэйнь т\р\\шын суглуулбари хэблэгдээ бэлэй.
Ород зохеолшодтой д\тэ харилсаатайгаар х\дэлжэ, Москва хотодо поэтическэ 8 согсолбори хэбл\\лhэн. Оронойнгоо, Б\хэдэлхэйн литературын классигуудай зохеолнуудые буряад хэлэн дээрээ оршуулдаг байгаа.
Д\й д\ршэлтэй болоходоо, “Газарай татаса” гэhэн ш\лэглэмэл роман (локомотив-вагон заhабарилгын заводой барилга тухай) бэшэжэ, буряад поэзидэ ёёрынгёё з\гhёё шэнэ урасхал оруулhан гэжэ тоологдодог. Москва хотодо, Ленинградта, Свердловскдо, Алма-Атада, Эрх\\дэ \нгэргэгдэhэн буряад уран зохеолой арбан хоногуудта, \дэрн\\дтэ эдэбхитэй хабаадалсаhан юм. “Буряад поэзиин антологи”, “Мэргэн зэбэн\\д” (\льгэрн\\д), “Хореод онуудай поэд\\д” болон бусад аша туhатай номуудые б\ридхэн согсололсоhон, хэблэлдэ бэлдэлсэhэн. Усть-Ордын тойрогой 50 жэлэй ойдо дуунуудай суглуулбари б\ридхэн гаргаа hэн.
В.Петоновой \гэ дээрэ суута композиторнууд Б.Ямпилов, Д.Аюшеев, Ж.Батуев, Б.Цырендашиев, А. Андреев, С.Манжигеев, Ю.Ирдынеев дуунуудые бэшэжэ, эдэ дуунууд \ндэр тайзангуудhаа г\йсэдхэгдэдэг байгаа. Yе сагайнгаа \ри hэн тула сагайнгаа эрилтэдэ тааруу баглаа ш\лэг\\дые олоор зохеоhон юм. Илангаяа х\дэлмэришэн ангиин солые дуудадаг, нэрыень \ргэдэг бэлэй. ЛВРЗ-гэй халуун цех\\д сооhоо “шудхан” гараhан зохеолнууд соогоо ажалай баатарнуудай д\рэ г\йсэд hайханаар зураглахые оролдодог байгаа.
Гансашье Буряадай бэшэ, ороной ниислэл хотын литература шэнжэлэгшэд Владимир Константиновичай ш\лэг\\дтэ \ндэр hайн сэгнэлтэ \гэhэн бэлэй. Тэрэ тоодо мэдээжэ ш\\мжэлэгшэд Ю.Прокушев, И.Денисова гэгшэд “Газарай татаса” гэhэн шэглэмэл романииень удха найруулгын талаhаа hайшаан дэмжэжэ байhанаа мэд\\лээ hэн.
Эхэ байгаалидаа гамтайгаар хандаха, Эхэ ороноо магтан дуулаха х\сэл поэдые наhан соонь ходо х\тэлёё. Т\рэл хизаарайнгаа \нэн сэхэ х\б\\н байhыень \шёё дахин тэмдэглээд, В.К.Петоновой буряад поэзидэ бэеэ \гэнгеэр, \нэн сэхээр ажаллажа гараhаниинь нэрэ т\рын, х\ндын хэрэг бэлэй даа гээд м\нёёнэй харааhаа баталмаар лэ.
Энэ жэлдэ Владимир Петоновто 85 жэл г\йсэдхэбэ. Ойн баярта зорюулагдаhан хэмжээ ябуулганууд Буряад орондо, т\рэл нютагтань \нгэргэгдёё.
ОЕГ-ХАРГАНА
(Этимологическа этюд)
Харгы унанхай.
Шабар шабхай.
Харгана холохоно.
Оег ойрохоно.
Оегто хононхаар, ойдо хоно.
Бараа шэрээшэд –
хараал шэрээлшэд –
харанхыда зобоно,
харанхалжа унана зариманиинь.
Унаад – бодоно.
Тонуулшад олошоронхой.
Талыншье шононууд тодонхой.
Оеhоо гараhаар, олигг\й удаhаар,
Харганада эрмэлзэнэд х\рэхэеэ
Харагдаха юумэ бэшэл, юрэдёё.
Оег-Харгана... Оег-Харгана...
Еолоон шэнгил тэргэнэй тэрьеэн,
шаргын шахинаан.
Бээрэмэ х\йтэндэшье,
булай халуундашье
эдэ хоер \гэ
шэхэнэй шэмэг,
хэлэнэй хужар боложо тарана:
“Оег-Харгана...
Ек-Карганай...
Оег-Харгана...”
1977
Намжилма Цыденова бэлдэбэ
| 
