Ажалдаа оролдосотой, \хиб\\дэйнгээ hонирхол татахын тула б\хы х\сэ хабаяа гаргадаг багшанарай нэгэн Эхирэд-Булагадай аймагай Хабарогой юрэнхы дунда hургуулиин буряад хэлэнэй, литературын багша Оксана Александровна Шабалова болоно. Оксана Александровна арадай гэгээрэлэй албанда ажаллахадаа, олохон \еын \хиб\\дые орон нютагтань, т\рэл хэлэндэнь, угайнь еhо заншалнуудта дурлуулжа шадаhан байна. Буряад хэлэнэй х\гжэлтын \ргэн дэлисэтэйгээр урагшаа дабшалгада энэ багшын оруулhан хубита ехэ даа.
Б\ри бага наhанhаа тоонто Олой нютагайнгаа дайдаар ая гангын хангалтама \нэрёёр амилжа, эхэ эсэгынгээ, \бгэд х\гшэдэй урданай саг тухай хёёрёён\\дые шагнажа, буряад хэлэ зааhан багшанарайнгаа хэшээлн\\дые, т\рэл арадайнгаа дуушадай уянгата дуунуудые шагнажа ябахадаа, \ндэhэн арадайнгаа hайхан заншалыень сэдьхэлдээ шэнгээжэ абаhан байха юм.
Нютагайнгаа дунда hургуули д\\ргээд, Буряадай г\рэнэй университедэй хэлэ бэшэгэй таhагта ороhон юм. Буряад хэлэнэй багшын мэргэжэл абаха х\сэл Оксанада гэнтэ ерээг\й. Юуб гэхэдэ, ёёрын эжы, Марсалина Александровна, \ни удаан жэлн\\дтэ буряад хэлэнэй багшаар х\дэлжэ, нютагайнгаа \хиб\\дтэ ульгам hайхан буряад хэлэнэйнь баялигтай танилсуулhан габьяатай.
1995 ондо дээдэ hургуулияа д\\ргэжэ, залуу мэргэжэлтэн хани н\хэрэйнгёё т\рэhэн Эхирэд-Булагадай аймагай Хабарог нютагта ерэhэн байна. Тэрэ сагhаа хойшо Оксана Александровна т\рэл хэлэнэй багшаар ажаллана.
Урданай баян т\\хэтэй, уг галбалтай, уян нугархай т\рэлхи эхэ хэлэндэнь ургажа ябаhан залуу \етэниие hургаха гэжэ оролдодог багша хэhэн ажалайнгаа урманда олон тоото Х\ндэлэлэй тэмдэг\\дтэ х\ртэhэн байдаг. Т\рэл хэлэндээ, т\рэhэн дайдадаа ургажа байгаа залуу \етэниие дурлуулхын тулада классhаа гадуур ехэ х\дэлмэри хэгдэдэг. Багшын ажал нангин, нарин. Yхиб\\дэй hайн hайхан сэдьхэлтэйгээр х\м\\ж\\лгэдэ туhалжа, зааханшье хирэ хилэнсэгг\йгёёр наhанайнь харгыда гаргаха гээшэ бэлэн хэшэг бэшэ.
– Ургажа ябаhан залуу \етэниие hурган х\м\\ж\\лхэ хадаа багшын ба т\рэлхидэй гол зорилго гээшэ, тиимэhээ яhатан б\хэн тэрэнэй тоодо буряад угсаатан \ри х\\гэдээ hургаха талаар аргаг\й ехэ оролдолго гаргадаг юм. Уг гарбалаа сахиха, еhо заншал hэргээхэ, хэлэ бэшэгээ, т\\хэ намтараа, соел болбосоролоо х\гжёёхэ гээшэ м\нёё юунhээшье \л\\. Тиимэhээ hурагшадые з\бёёр,hайнаар хэл\\лжэ, г\нзэгыгёёр ухаан бодолоо г\йлгэхэ, уран гоеор \гэеэ дамжуулжа hургахын т\лёё арадай аман зохеолтой, уран \гэтэй, арадай наадануудтай, еhо заншалнуудтай г\нзэгыгёёр танилсуулха хэрэгтэй. Эдэ б\гэдын нягта холботойгоор нэбтэр\\лхын тула тэдэнэй hонирхол татаха зорилготой оньhото бии аргануудые hурагшадаа тон г\нзэгыгёёр хэрэглэхэ еhотойбди. Ямар нэгэ гурим, еhо заншал ойлгуулхын тула компьютер хэрэглэхэ, \нгэтэ гое слайдова гэрэл - зурагуудые, презентацинуудые, видеоматериалнуудые харуулхада hурагшад ехэ бэлээр хадуун абадаг ха юм.
*\\лэй \едэ б\хы hургуулинуудта Г\рэнэй шэнэ стандартнууд эдэбхитэйгэээр нэбтэр\\лэгдэжэ байна. Тиимэhээ м\нёёдэрэй багша шэнэ сагай эрилтээр хэшээлээ эмхидхэхэ, зохеохо, \нгэргэхэ гэhэн асуудал тон шухала болоод байна гээшэ. Yхиб\\дые hонирхуулха шэнэ hургалгын технологинуудые, онол аргануудые хэшээлдэ хэрэглэхэ еhотой болонобди, – гээд Оксана Александровна тоолоно.
Недондо жэлдэ Оксана Шабалова аймагаа «Буряад хэлэнэй эрхим багша» гэhэн окружной м\рысёёндэ т\лёёлhэн байна. Багша 6-дахи класста «Б\хы юумэн хубилдаг» гэhэн хэшээл харуулаа бэлэй. Эндэ «Юумэнэй нэрын зохилдол» гэhэн темые мультфильм харуулан, х\гжэмые хэрэглэн,hурагшадай hонирхол татуулhан байна. Энэ хэшээл жюриин \ндэр сэгнэлтэдэ х\ртёё hэн.
Энэ багшын \хиб\\д ямаршье яhатанай байг, бултадаа эбтэйгээр буряад хэлэ \зэнэ. Оксана Александровна арадайнгаа аман зохеолой дээжые hурагшадтаа заадаг. «Хараасгай» гэhэн фольклорно кружок эмхидхэhэн байна. Буряадаараа хёёрэхэ, дуулаха, ш\лэг, басни уншаха, з\жэг\\дтэ наадаха \хиб\\д, залуушуул \сёёрhёёр. Тиимэhээ эдирш\\лэй дунда буряад хэлэндэ hургаха талаар шэнэ аргануудые хэрэглэхэ шухала ха юм.
Бидэ х\ндэтэ Оксана Александровнае ерэжэ байhан мэргэжэлтэ hайндэрёёр хани халуунаар амаршалан, эжы, абынгаа буянгаар эл\\р энхэ, амгалан тэнюун, аглаг тоонтынгоо адис, аршаанда х\ртэжэ, арад зондоо х\ндэтэй, аятай зугаатай, дуутай шуутай, арбан сагаан буянтай, амар мэндэ, аша туhатай ажаhуухатнай болтогой гэжэ \реэел даа.
Балшар багахан наhанhаа эхилээд,
Олон тоото мэргэжэлн\\д сооhоо
Оложо з\рхёёрёё шэлээ hэм даа.
Багшал х\н х\\гэдэй з\рхэнэй
Баригдашаг\й нэгэл тиимэ утаhые,
Хаанаhаа эхилээд, хайшаа эрмэлзэhые
Харажал обеоржо шадаа hаа жаргалтай.
Х\н т\рэлтэнэй туйлаhан юумые
Х\сэдыень хадуун, сэдьхэлдээ ойлгоод,
Эдир х\\гэдые х\м\\ж\\лэн hургаха –
Энээнhээ ондоо жаргал байха г\?
Намжилма Цыденова. Авторай фото-зураг
|