Алайр дайдын ирагуу найруулагшын ойн баярта
Буряадай арадай уран ш\лэгшэ, Россиин уран зохеолшодой Холбооной гэш\\н, газар з\йн эрдэмэй кандидат, Оросой hургуулиин габьяата багша, Алайрай аймагай х\ндэтэ эрхэтэн Жан Зиминэй т\рэhёёр 100 жэл г\йсэдхэнэ.
Жан Александрович 1920 оной сентябриин 20-до Эрх\\ можын Усть-Ордын Буряадай тойрогой Алайрай аймагай Алята тосхондо т\рэhэн юм.
Эрх\\гэй г\рэнэй ехэ hургуулиин газар з\йн таhагта hуража, 1951 ондо д\\ргэhэн байгаа. 30 жэлн\\дэй туршада Эрх\\ можын болон Буряад ороной hургуулинуудта багшалhан. Ёёрыгёё олон шэглэлн\\дээр зорюулан х\дэлжэ ябаа: багша, хизаар ороноо, арадай hуудал байдал, аман зохеол шэнжэлэгшэ. Т\\хын, соелой, буряадуудай ажахы эрхилэлгээр олон тоото х\дэлмэрин\\дые бэшэжэ хамтын согсолборинууд соо, hонинууд болон сэтх\\лн\\д соо толилуулhан юм.
Энэ х\нэй уран зохеолшо шадабаринь х\\гэдэй зохеолнуудые бэшэлгээр элиржэ гараhан юм. Эдир уншагшадтаа «*олонго» (1962), «Шатаршад» (1970), «Аглаг талам, амар сайн!» (1972), «Yнэн н\хэр \зэглэл» (1975), «Гарай табан хурган» (1978), «Хонжэн» (1981), «Наран, наашаа! Y\лэн, саашаа!» (1985), «Тэнюун талын сэсэг\\д» (2004) гэhэн номуудые бэлэглэhэн юм. Эрх\\дэ Марк Сергеевэй оршуулгаар «Кто кого греет?» гэжэ ном 1973 ондо гараа бэлэй. Тиихэдэ х\\гэдэй з\жэг\\дэй «Марсиануудтай уулзалга» гэжэ Александр Бадмаевтай суг бэшэhэн суглуулбари 1964 ондо гараhан байдаг.
Нютагhаамнай гараhан уран зохеолшо драматург гээд мэдээжэ юм. «Хара – хара сагаан хун шубуун», «Байгалай домог» нэрэтэй пьесэн\\дынь Москва хотодо гаргагдаhан юм.
Алайрай аймагай т\\хэ тухай х\дэлмэри 1995 ондо хэбл\\лhэн. Буряад зоной урданай hуудал тухай Жан Зиминэй шэнжэлэлгэн\\д олондо мэдээжэ байха еhотой.
83-тай ябахадаа З\\н Сибириин географиин институдта «Природноэкологические ситуации Приангарской лесостепи» гэhэн диссертаци хамгаалжа, географиин эрдэмэй кандидат болоhон юм.
Жан Александрович буряад хэлэнэй х\гжэлтэдэ ехэ хубитаяа оруулhан. Илангаяа эдир х\\гэдтэ зорюулhан уран ш\лэг\\дээрээ шэдитэ т\рэл хэлэнэй баялигые дамжуулhан гээшэ.
«Гарай табан хурган» номhоонь нэгэ ш\лэг хэблэнэбди.
Саарhан, юундэ
Сагаан юмши?
Саарhан, юундэ
Ягаан юмши?
Хэдыхэн соо
Хирэдэ хушагдааш,
Хараhаар байтарни
Харлан будалдааш.
*аланаар байхыеш
*ургааг\йб,
Дагтай ябахыеш
Даалгааг\йб.
Намайе дэмы зэмэл\\лнэш,
Намда дэмы урланаш.
Хара саарhа
Хэзээ
Хэжэ ехээр эхилхэб?
Сагаан шэрэ,
Карандаш
Олоор гаргажа
Захалхаб?
Будалдахаа
Болихо hэнши,
Хирэдэ
Хушагдахаг\й hэнши.
Намжилма Цыденова бэлдэбэ
|
