Агуу нютагаархид тухай дурасхаал

М\нёё долоон хоногто Усть-Ордын Yндэhэтэнэй музей соо т\р\\шынхиеэ манай агууехэ нютагай  х\нэй Або Сергеевич Шаракшанэйн дурасхаалда зорюулагдаhан лекци \нгэрёё. Т\р\\шын элидхэл шагнахаяа Усть-Ордын нэгэдэхи hургуулиин hурагшад ерээ. Геройн ажабайдал ба ажаябуулга тухай музейн эрдэмэй сотрудник Татьяна Сульдум hонирхолтойгоор хёёрёё. Лекциин h\\лдэ \хиб\\д музейн жаса соо хадагалагданхай байдаг тэрэнэй ёёрын юумэн\\дые хаража шадаа. 2011 онhоо музейн х\дэлмэрилэгшэд х\б\\дтэйнь бэшэлсэжэ, эсэгынгээ ёёрын юумыень музейн фонд нэмээхын т\лёё эльгээхыень гуйгаа. Х\б\\дынь Александр ба Сергей музейн х\дэлмэрилэгшэдэй гуйлта д\\ргэхэ гэжэ шиидээ. 2015 ондо Сергей Абоевич \нтэй сэнтэй  ашаантаяа харгыда гаража, т\р\\шынхиеэ элинсэг хулинсагуудайнгаа газар ерээ. Москваhаа  музейдэ бэлэг болгон эсэгынгээ генералай китель, плащ, шинель, фуражка, орден, медальнуудай, \бс\ндээ з\\дэг тэмдэг\\дэй 26 муляжнууд, 14 фотозурагуудай буулгабаринууд, хоер шагналтын саарhанууд, «Тэнгэриин з\йдэлэй эсэс г\, али ПРО системын эсэс» («Конец Млечного пути или конец системы ПРО») гэhэн пьесэ асарагдаа. 

Людмила Буяхаева. Авторай фото-зураг

Або Сергеевич Шаракшанэ – радиотехникын ба электроникын талаар россиин эрдэмтэн, противоракетнэ оборонын конструктор, техническэ эрдэмэй доктор (1966), профессор, генерал-майор, эрдэм ухаанай ба техникын талаар СССР-эй Г\рэнэй шангай лауреат (1975), Россиин Федерациин эрдэм ухаанай ба техникын габъяата ажал ябуулагша (1994). Уласхоорондын информатизациин академиин бодото гэш\\н, шанарай асуудалнуудай Россиин академиин академик. Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай хабаадагша.

Або Сергеевич 1921 оной декабриин 20-до Алайрай  аймагай Аларь нютагта т\рёё. 84 наhатай болотор ажамидараа. Эрдэм-шэнжэлэлгын ажалайнь хамтын стаж 40 гаран жэл болоо. Эрдэм шэнжэлгэнэйнь ажаябуулга ехэ \ргэн байгаа – теоретическэ шэнжэлгэн\\дhээ эхилээд, тэдэнэй д\нг\\дэй радиолокационно станцинуудай, ондоошье аргануудай ба ПРО-гой ба ПРН-эй системэн\дэй туршалгануудай ба зэргэдэ оруулалтын \едэ практическэ нэбтэр\\лгэ х\рэтэр.

1939 ондо Або Сергеевич Эрх\\гэй авиационно-техническэ училищи д\\ргээ. Училищи д\\ргээд, Киевскэ Тусгаар сэрэгэй округ албанда эльгээгдээ. 1941 оной июниин 22-hоо 1944 оной ноябрь болотор Эсэгэ Ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай фронтнууд дээрэ алба хээ. 1944 оной ноябрь hараhаа А.Ф. Можайскиин нэрэмжэтэ Ленинградай Сэрэгэй-Агаарай инженернэ академиин шагнагша болоо.

1951 ондо академи д\\ргээд, Капустин Яр гэhэн  полигон дээрэ (1957 он болотор), h\\лдэнь Балхаш полигон дээрэ (1962 он болотор) албаяа хээ. Эрдэм ухаанай-туршалгын х\дэлмэриин бодхоолго ябуулаа.

1962 ондо Або Сергеевич Москва ерээд, СССР-эй Оборонын Министерствын Тусхай эрдэм-шэнжэлэлгын институдэй (СНИИ) управлениин ударидагша болоо. Саашадаа СССР-эй Оборонын Министерствын 45-дахи СНИИ-дэ ПРО-гой ба ПРН-эй асуудалнуудаар эрдэм ухаанай-туршалгын ажалаар х\тэлбэрилёё. 1966 ондо «техническэ кибернетикэ» гэhэн мэргэжэлээр докторой диссертаци хамгаалаа. 1975 ондо эрдэм ухаанай ба техникын талаар   СССР-эй Г\рэнэй шанда х\ртёё.

Або Сергеевич 250 гаран эрдэм ухаанай х\дэлмэрин\\дэй ба толилолтонуудай автор, тэрэнэй тоодо долоон монографинууд, тэдэнэйнь д\нг\\д ба дурадхалнууд г\рэнэй хэдэн дээдэ hургуулинуудай тусхай дисциплинэн\\дэй программануудай ба hуралсалай курснуудай  бэлэдхэлэй \ндэhэ hуури боложо ороо.

Або Сергеевич хоер х\б\\тэй. Томо х\б\\ниинь – Александр Шаракшанэ мэргэжэлтэ оршуулагша ба багша болоо, Россиин оршуулагшадай Союзай гэш\\н. Хоердохи х\б\\ниинь – Сергей Шаракшанэ – журналист, философ, олониитын эдэбхитэн, Россиин эрдэм ухаанай академиин Президиумэй пресс-секретарь, «Россиин г\н ухаанай сониной» ахамад редакторай орлогшо.