Буряад зоной эдеэн соо сагаан эдеэн эгээл \лэтэй хоол м\н. Х\ндэтэ айлшанаа сагаан эдеэнэй дээжээр угтадаг заншалтай юм. Аяншадай харгы замые айрагаар сагаалан \дэшэдэг hэн. Ехэ байда т\р\\лэн ерэhэн х\лэг моридой дэлhэн дээрэ с\ршэн дуhааха еhо бии.

Сагаа гээшэ г\\нэй, энгинэй, \неэнэй h\ёёр буйлуулан хэгдэнэ. Энэ эдеэмнай сарюун hайхан талын шэмэг болоhон ургамалнуудай шэмэ ш\\hэнhээ б\ридэнэ. Ушар тиимэhээ тоhон белок, саахараар элбэг байдаг. Тиимэл, хадань тэрэниие баатар зоной ундан гэжэ нэрлэнэ бшуу.

Аарсан – Х\рэнгэ 3-4 \дэр эhээгээд, шэрэм тогоон соо хээд, нэгэ сагай турша соо б\т\\гээр бусалгаха. Шэнгэн уhаниинь дэгдээд, оеортонь сагаан юумэн \лэнэ, энэнь хадаа аарса болоно. соо hайхан h\ хэхэ, тиигээд hайса худхаха. Зёёхэй нэмэжэ амтатай болгохо.

Айраг – Ээдэмэг соо хуушанайнь х\рэнгэ хээд, 3-4 хоног эhэтэрынь байлгаха.

Байлгаха \едёё модон худхуураар байд гээд лэ худхажа байха. Сагай \нгэрхэ б\ри ээдэмэг дээрээ хёёhэтэжэ эхилхэ. Тиихэдээ айраг бэлэн болобо гээшэ. Айрагайнгаа удаан амтатай байхын т\лёё багаханаар h\ г\, али ээдэмэг нэмээд лэ худхажа байха.

Болоhон аарса – 3 литр уhа, 2 кг т\\хэй аарса абажа худхаад, 300 г. шэниисын талха холилсоод, шэрэм дээрээ болоторнь ходо худхажа байха. *айнаар худхааг\й hаа, талханиинь монсогойржо болохо.

Брынзэ – Хониной h\ бусалгаад, дээрэнь байгша \рмынь абаад, h\еэ б\леэн болотор байлгаад, дээрэнь айраг холижо, 15-20 минута бусалгаха. Бусалгахада сайбар \дхэн юумэн болохо, энээнииень ш\\жэ абаад, багаханаар дабhалаад, хоер хабтагайн хоорондо х\ндэ юумээр дараад байлгаха. Энэмнай брынзэ болоно. Тэрэнээ тэбхэрхэнээр отолоод, халта хатааха. 1 литр хониной h\ндэ 200 г. айраг холихо.

Мойhотой шанаhан тибhэн – Сэбэрлэгдэhэн тибhэ h\ндэ шанаха. Тибhэнэйнгээ шалзартар бусалгаад, татаhан мойhо, саахар амтаарнь хээд, 15-20 минута бусалгаха. Шанагдахадань х\ргёёд лэ, столдо табиха.

Ногоон сай – Х\йтэн уhанда нюдэhэн ногоон сай хээд, худхажа байжа бусалгаад, h\ нэмэжэ, дахин 5-6 минута бусалгахада бэлэн болохо. 3 литр уhанда 200 г. ногоон сай, 1,5-2 л h\ хэхэ.

Yрмэн – h\еэ хонхон тогоон соо 20-30 минута бусалгаhанай h\\лээр, hэрюун газарта табидаг. 12 сагай туршада h\нэй х\шэжэ, \рмэнэй бэлэн болоходо, хутагаар тойруулжа отолоод, ута нарин модохонуудаар тэрэнээ гаргадаг. Тиигээд модохонууд дээрээ г\, али хабтагай дээрэ хатаадаг. Yбэлэй сагта х\ргэхэдэ болоно. 10 литр h\нhёё 1 кг тухай \рмэн гарадаг.

Х\шёёhэн \рмэн – hайхан h\ шэрэм тогоон соо хэжэ, аалихан галда 20-30 минута бусалгаад, hайса шанагаар хёёр\\лэтэтэрынь hамараад, гал дээрэhээ абажа, hэрюун газарта 12 сагай турша соо байлгаха. 10 литр h\нhёё 1 кг х\рэтэр \рмэн гарадаг. Yлэhэн h\ниинь тараг хэхэдэ хэрэгтэй болодог.

Сагаа hара сахилзаhаар

Сагаан hара морилоол даа.

Сагынь болоод салгидаhаар

Сагаан эдеэн дэлгэрбэл даа.

Сагаан хуhан сэргэдэмнай

Сагаалгамнай ерээд буугаа.

Сааган сэдьхэлhээ бэе бэеэ

Сагаалганаар золгоел даа…

Арад зондоо Сагаан hара

Аза жаргал уреэгээл даа.

Нэрэ солынь магтан \ргёёд,

Нэгэ наhа нэмээгээл даа…