Буряад арад зон бэе бэедэ зол жаргал, эл\\р энхые, ажал х\дэлмэридэ амжалта, х\сэжэ, оюун сэдьхэлдэ н\лёё \з\\лэн, заабари захяа ш\лэглэн хэлэжэ зоригжуулха, урмашуулха, баярлуулха hайн hайхан еhо заншалаа \реэл гэдэг.

Yреэлн\\д манай арадай ажабайдалтай, т\\хэтэй нягта холбоотой. Зарим нэгэ \реэлн\\д буряадуудай адуу малдаа ургаса ногооноор баян газарнуудые бэдэрэн, эртэ урда сагуудта н\\жэ ябадагые харуулна.

Арад зоной дунда \реэлн\\д улам баяжаhаар, олон баярта ушарнуудта ханхинадаг болонхой. Yреэлн\\д хадаа манай арадай т\\хын таhаршаг\й шухала хубинь байhан зандаа. Урда \е сагhаа нааша, \еhёё \едэ дамжан, hайн hайхан х\сэл бодолтойгоор хэлэгдэhэн \реэлн\\д, х\м\\ж\\лхы ехэ удха шанартай hэн тула, арадай х\гжэлтын алишье талада н\лёёhэн байха еhотой.

Арад зоной дунда \реэлн\\д \ргэнёёр хэрэглэгдэнэ. Алтан дэлхэйдэ гарахаhаан \тэлхэ далай болотор тэдэ х\ниие дашарамдуулна. Х\н\\д эртэ урда сагта \гын шэдитэ х\сэндэ этигэдэг байhан. Ш\лэгдэмэл т\хэлтэй уран гое, сэдьхэл х\дэлгэмэ, шэхэнэй шэмэг болохо \реэлн\\д олон ааб даа. Yреэлн\\д удхаараа баян, хэдэн ехэ б\лэг\\дhээ б\ридэнэ. Гэр б\лэ, гал гуламта, т\рэл нютаг, ажал х\дэлмэри , арадай hайндэрн\\дтэ, наhанай баярта ушарнуудта зэдэлдэг гээшэ.

Нажарай уянхан хаhада бууралхан буряадаймнай нуга нютагуудаар т\рэ найрнууд б\ришье олоор ханхинадаг гээшэ. Хоер толгойгоо холбохо заяатай залуушуулай хуби заяанай мартагдашаг\й наhанай ушарта зорюулагдаhан найр нааданда д\тынхид, анда н\хэдынь сэдьхэлэйнгээ г\н оеорhоо hайхан х\сэлн\\дые хэлэдэг ха юм.

М\нёё т\рэ хуримай \реэлн\\дые уншагшадайнгаа анхаралда хэблэнэбди.

Остоолоороо д\\рэн эдеэтэй, ороороо дуурэн х\б\\дтэй, \дэрэй гурбан садхалантай, тоhоор эдеэлжэ, торгоор хубсалжа ябаарайт. Зёёхэйео зёёлёёр шанажа, архияа хатуугаар нэрэжэ байгаарайт. *y тарагтнай hуулгаар билтаржа байг. Адуу малтнай арьбантайгаар ондо орог.

* * *

Yрхёёрёё уняа гаргажа, \\дээрээ \бгэд hамгадаа угтажа байгаарай. Гал т\лихэдёё т\леэндэ найдаарай. Тоомтойгоор ябахадаа толгойдо х\сэлёёрэй.

* * *

Ялгаар д\\рэн ямааши \дхэжэ, яалайб гэсэрээ ашанар гушанараа адуулжа hуугты.

Алтан дээрэ халтиржа, м\нгэн дээрэ м\лтэржэ ябаарайт. Урда хормойгоо \лтэрсэ гэшх\\лжэ, хойто хормойгоо ходоро ябаарайт. Yдёёрёё \бгэды оруулжа,\рхёёрёё \ниеэ гаргажа,шабаагабаряараа нара оруулжа, гартаа домтой, зондоо нэрэтэй ябаарайт. Нохойдо хусууланбэеэр, зондо хэл\\лэнбэеэр, хоер толгойео холбожо, х\нжэлёё х\бхэлз\\лжэ, \дэшэдёё хоюуландаа орожо, \глёё болоходо гурбан болоод бодооройт. Х\нэй хойно байнбэер, х\ни урда гаранбэер ябаарайт. Алтада золгохо х\б\\д боложо, сэргэдэ уяха моритой боложо, ехэ наhатай ,удаан яргалтай ябаарайт.

* * *

Харида яргалтай ябаарай, халуунда х\ндэтэй ябаарай. Хада адли hайхан ябаарай.

Хандагай адли эбтэй байгаарай, ороходо олон боложо, ерэхэдэ ехэ боложо байгаарай.

Баруун буряадуудай т\рэ хуримай заншалнууд яhала баян, ёёрын нютагай онсонуудтай юм. Тэдэ онсонуудынь \реэлн\\дээр, дуунуудаар гаража ерэдэг байна. Yри х\\гэдээ айл болгоожо байхадаа хоер худанар бэе бэедээ х\ндэлэл \з\\лэн Тёёлэй табижа, \реэлэй \гэн\\дые хэлэдэг.

Алтан hайхан толимнай альга дарма халюутай, ала соохи \рёёрhёёмнай ашанад гушанад гаража дэлгэрбэ. Арбан сагаан хонидhоон эгээн таргайень барибаб. Yрёёртэ hайхан худадаа Тёёлэйе барибаб.

Худын харюу: Тёёлэйтнай мяха эдижэ \зэхэдёё, т\би дэлхэйн амта мэдэбэб.

Т\рэл таанартаяа дуулан hуухадаа т\гэлдэр дуутайетнай эндэ мэдэбэб.

Хоритой болоhон басагамнай хоер тииргэн боложо байгуужа, хоертой болгоhон адаhамнай хоер хотон \дэжэ байгуужа. Гушатай болгоhон басагамнай гурбан тииргэн боложо байгуужа, гурбатай болгоhон адаhамнай гурбан хотон \дэжэ байгуужа. Алтан, алтан богоhыетнай алхааб гэжэ ороолби.

Аха ехэ худантаа \рёёр асаржа ерээлби. М\нгэн, м\нгэн богоhыетнай м\нхэн алхаад ороолби ,м\нхэ ехэ худантаа \рёёр асаржа ерээлби. Тэрэ hайхан \рёёртэмнай ашантай, гушатай болооройт. Х\лёёрёё гэшхэhэн газартамни х\хэ ногоон ургаhай, х\тэлёёд ябаhан худануудни х\б\\тэй, басагатай \тэлhэй. Улаараа гэшхэhэн газартамни улаан сэсэг ургаhай, уйлаад ябаhан \етэмнай ашатай гушатай \тэлhэй.

* * *

Yргэн hайхан дэлхэй дээрэ улад зондоо hайниие хэжэ, х\рьhэтэ алтан дэлхэй дээрэ х\н\\дтэ ходо hайе хэжэ, х\сэл арюун ябаарайт.

Х\н зоной дунда сэнтэй \нэтэй ябаарайт. Ябаhан газартатнай яргал дэлгэржэ, зориhон газартатнай зол мандажа байг. Малгай дээрэhээтнай мандагар бурхадтнай харалсажа байг.

Орой дээрэhэтнай огторгойн бурхад харалсажа байг. *анаhандаа х\рэжэ, hарбайhанаа барижа далайдаа \ргёёр дайдадаа ябахыетнай х\сэнэбди.

* * *

Байгал далай адли баян боложо, омоли загаhан адли олон боложо байгаарайт.

Заhагатнай олон боложо, далайгаараа багтажа ядажа, зонтнай олон боложо,

айлаараа багтажа ядажа байг.

Байгал шадарай буряад арадай т\рэ найрай нааданда хэлэгдэдэг hайхан \реэлн\\дэй зариманиие хэблэбэбди.

Yнжэгэн арюухан буряад хэлэнэймнай алишье нютаг хэлэн дээрэ з\рхэ сэдьхэлые уяруулха hайхан \реэлн\\д зэдэлэн байг лэ!

Намжилма Цыденова