«Нютагай алтан гургалдай»

Гэр б\лын hайндэртэ Л.М. Ханхасаева нэрэтэ мяха табина

Табяад гаран жэлн\\дэй саана Эхирэд-Булагадай аймагай Хёёрсэ нютаг, Хурамшын голhоо х\ршэ Харануудhаа бэри боложо, дууша дангина Люба Хурхесова ерээ hэн. Ханхасаевтанай ехэ уг т\р\\шын харасаhаа басагые hайхашаажа, Марк х\б\\нэйнгээ hамган болгожо, дуратайгаар угтан абаа бэлэй. Эдэ жэлн\\дтэ Любовь Михахановна нютагтаа, аймагтаа, б\хы Усть-Ордын Буряадай тойрогтоо нэрэтэй, солотой х\ндэтэй болоо. М\нёё нютагаархиниинь соелой ба мэдээсэлэй т\б МО «Корсукское» гээшые нэрэ ехэтэй бэриингээ, РСФСР-эй соелой габьяата х\дэлмэришэн Любовь Михахановна Ханхасаевагай нэрэмжэтэ болгобо.

Соелой байшанай Л.М. Ханхасаевагай нэрэмжэтэ болгоhондо зорюулhан зохеохы \дэшэ эгээл \ндэр хэмжээндэ \нгэрёё. Сугтаа х\дэлдэг н\хэр б\хэниинь энэ хэмжээ ябуулгада оролдожо, б\хы сэдьхэлээ оруулаба.

Баяр еhололой нээлтэ соелой байшанай урда эхилээ. Амаршалгын \гэн\\дые Эхирэд-Булагадай аймагай мэр Геннадий Осодоев, нютагай гулваа Евгений Хаптахаев хэлээ. Тэдээндэ эмхи зургаанай шэнэ нэрэтэй самбар нээхэ эрхэ \гтёё. Нээлтын h\\лдэ \шёё удаан саг соо ерэhэн айлшад Любовь Михахановнада д\тэлжэ, тэбэрижэ, сэсэгэй баглаануудые барюулаа. Энэ ушар уярууланг\й байлгаха аргаг\й – баярай нулимсанууд хасарнуудаар урдажа, хоолой шэшэржэ байгаа hэн.

Арадай зохеолгын Т\б намтарай хёёрёётэй баримтата фильм бэлдээ. Гайхамшаг hайхан hайндэрэй концерт Г\рэнэй дуу ба хатарай «Талын аялганууд» ансамблиин артистнууд, Арадай аман зохеолгын «Худайн аялганууд»гэhэн габьяата коллективэй дуушад, «Талын дуун» нэрэтэй фольклорно коллективай дуушан Петр Модоев, УОБАО-гай соелой габъяата х\дэлмэришэн Баирма Гилязова, \хиб\\дэй дуунай «Наранай туяа» ансамблиин солистнууд ба найр зугаагай шалтагаан бологшын дуратай аша х\б\\н Олег Смоленков гэгшэд бэлэглэбэ.

Хёёрсэгэй ДК-гай тайзанhаа Любовь Михахановнае УОБО-гой захиргаанай \ндэhэн соелой таhагай дарга Раиса Шадарова, Yндэhэн арадай зохеолгын т\бэй эрхилэгшэ Альбина Буентаева, «Талын дуун» ансамблиин эрхилэгшэ Анжелика Толстикова, Л.М. Ханхасаевагай аша басаган Татьяна Бардамова гэгшэд амаршалаа.

Тойрогой захиргаанай х\тэлбэрилэгшэ Анатолий Прокопьевой з\гhёё Любовь Михахановнае Раиса Шадарова амаршалаа.

Тоглолтын \едэ «Талын аялганууд» ансамблиин репертуар соо «Тракторай яась» гэhэн х\гжэм дуута композици хореографическа ансамблиин хатарай \дэшэлгэ доро зэдэлээ. Анхандаа энэ дуу ёёрёёшье Любовь Михахановна г\йсэдхэдэг hэн. 90-ээд онуудта энэ дуун доро «Арюун булаг» МО «Олойское» гэhэн фольклорно коллективта з\жэг бэлдэhэн байна. 

Yшёё хэлээ hаа, энэ дуунтай хамта м\нёё мэдээжэ болоhон арадай «Хадайн хурса ногоондо» гэhэн дууе м\нёё саг болотор Любовь Михахановна сахижа, саашань дамжуулаа. М\нёё энэ дуунай эгээл залуу г\йсэдхэгшэ арбатай Александра Алхансаева болоно. Т\р\\шынхиеэ тэрэ урда жэлэй октябрь hарада Б\хэроссиин искусствын Олимпиадада Казань хотодо г\йсэдхёё, тиигээд нэгэдэхи шатын лауреат болоhон юм. Энэ басаган Любовь Михахановнагай тоонто  Харанууд нютагhаа гарбалтай.

Аман зохеолой баян абдар уудалагша

Соелой габьяата х\дэлмэришэн, буряад аман зохеолоо г\нзэгы шэнжэлэгшэ Любовь Михахановна Ханхасаева Эхирэд-Булагадай аймагай соелой hалбарида 40 гаран жэл  амжалтатай х\дэлёё. Тэрэнэйнь 30 жэлыень Хёёрсэ нютагай соелой байшанда х\тэлбэрилэгшээр ябаа. Любовь Михахановна наhанайнгаа габьяата амаралтада байгаашье hаа, залуу суг х\дэлёёшэдтёё, \е залгагшануудтаа ханалтайгаар д\й д\ршэлёёрёёхубаалдадаг, туhалдаг. Уран hайханай талаар абьяас бэлигтэй соелой ветеранаар нютагай зон омогорходог, баясадаг.

Хуушанай х\дёёгэй клуб Любовь Михахановнагай энэ соелой эмхи зургаанай эрхилэгшэ байха сагтань баригдаhан. М\нёё hанаа сэдьхэлээрээ оролдодог н\хэд\\дэйнь, дуратай нютагаархидайнь hайгаар тэрэнэй нэрээрнь т\рэл соелой байшаниинь нэрлэгдэбэ.

– Гурбан жэлэй саана, Любовь Михахановнагай 75 жэлэй ойн баярые тэмдэглэжэ байхадаа, «Талын аялганууд» гэhэн Г\рэнэй дуун ба хатарай ансамблиин х\тэлбэрилэгшэ Анжелика Толстикова Хёёрсэгэй соелой байшанда нэрыень \гэхэ гэжэ дурадхал оруулhан байгаа. Тэрэ сагhаа хойшо энэ hанал намда амар заяа \з\\лээг\й. Тиигээд hанаагаа бэел\\лхэ гэжэ шиидээб, – гэжэ Эхирэд-Булагадай соелой таhагай методист, «Эрдэни» гэhэн Эрх\\гэй региональна ниитын социальна-соелой \\схэлн\\дэй эмхиин т\р\\лэгшэ Марина Шабаева хэлэбэ.

Энэ hайн хэрэг б\хы аймагаараа б\тээгээ. «Корсукское» гэhэн муниципальна байгуулалтын гулваа Евгений Хаптахаев, аймагай соелой таhагай дарга Ирина Молоткова, «Талын аялганууд» гэhэн Г\рэнэй дуу ба хатарай ансамблиин х\тэлбэрилэгшэ Анжелика Толстикова  гэгшэд энэ х\сэл бэел\\лжэ шадаба.

Суг х\дэлёёшэдынь ба нютагаархидынь Любовь Михахановна Ханхасаевае hураhаараа «Люба эжы» гэжэ нэрлэдэг, юундэб гэхэдэ тэрэнэй \ргэн hайхан з\рхэн соонь х\н б\хэндэ hуури олдодог. Yбс\\н дээрэнь ганса ёёрын т\рэhэн \хиб\\д ба зээ ашанар бэшэ, харин соелой ажалшадай ганса бэшэ \ен\\д \ндыhэн. Бултыень эхэ шэнгеэр энэрхыгээр эрхэл\\лхэ, \бс\\ндээ тэбэрихэ, дулаан hайхан \гэн\\дээр дэмжэхэ, хэрэгтэй заабари \гэжэ шадаха байгаа.

Нютагаархидынь ба т\рэлхидынь суута нэрэтэй нютагай басаганг\йгёёр нэгэшье баярай hайндэрн\\дэй \нгэргэхые hанаандаа оруулдагг\й. Буряад арадай дуунуудые дуулаадшье, гое \реэлн\\дээр баясуулаадшье, захяа \гэн\\дые хэлээдшье \гэхэ. Хаанашье ябахадаа буряад арадайнгаа соелые хододоо х\н зондо х\ргэжэл байдаг даа.

Любовь Михахановна 1977 ондо hайн дуратанай «Талын аялганууд» гэhэн коллективай эхи \ндэhэ табилсаhан. Тэрэнэй г\нзэгы сээжэhээ гараhан хоолойень ГДР-тэ, ФРГ-дэ, Швейцарида, Францида, Италида, Монголдо \нгэрhэн тоглолтонуудта харагшад халуун альга ташалгаар угтаhан байдаг. Харагшад буряадай Людмила Зыкина гэжэ нэрлэhэн. Энэ хадаа юрын сасуулга бэшэ, харин творческо арга шадалайнь ехэ \ндэр сэгнэлтэ болоно ха юм.  Арадай буряад дуунууд, еохорой аялганууд, \реэлн\\д, оньhон ба хошоо \гэн\\д творческо репертуартань ороно.

М\нёё сагта Усть-Ордын \ндэhэтэнэй арадай уран бэлигтэнэй т\бтэ б\хы аман зохеолой  материал хэблэгдэhэн ба электронно янзануудта хадагалаатай байна.

Эхэ эсэгэhээн гараашад

Эхирэд ба Булагад гэжэ нэрэтэймэ.

Аха захамнай Эхирэдhээн

Удха узуурнай х\ндэтэймэ.

Араан ш\дэм унажа

Арбиндаа дуратай болоболби,

Аляа бэем \тэлжэ,

Ашануудтаа дуратай болоболби.

Yндэр эрьетэй «Кудаадамни»

Эдихээр загаhан олдохол даа,

Эхирэд-Булагад хоертомни

Зугаалхаар худанад олдохол даа.

Х\йтэн \бэлэй ерэхэдэ

Хонин дэгэлдэ найданаб даа,

Хаба аргаяа болиходоо

Х\б\\ басагадтаа найдахам даа.

Yбэлэй х\\ен ерэхэдэ

Yhээтэй малгайдаа найданаб даа,

 Yтэлхэ наhанай ерэхэдэ

Yрэдээ найдаад hуухальбил даа.

Нэрэ \гэй тогооео

Нэр\\лэн абаарай.

Нэрэ соло хоероо

Дурдуулhаар ябаарай.

«Yндэр набтар дайдадаа» гэhэн хоер боти суглуулбарида Любовь Ханхасаеваhаа бэшэжэ абаhан  мартагдашаг\й хухалгаан дуунууд, шог егто \г\\лэлн\\д  буряад аман зохеолой алтан жасада орохол!

Сильвия Алхансаева

Фотозурагуудынь авторай ба Л.М. Ханхасаевагай н\хэд\\дэй, т\рэлхидэй гэр б\лын архивуудhаа