Агын Буряадай тойрогой 80 жэлдэ зорюулагдаhан хэмжээ ябуулгануудhаа тэмдэглэлн\\д

Агын Буряадай тойрогой 80 жэлэй ойдо зорюулагдаhан баяр еhолол сентябриин 29-30-ай \дэрн\\дтэ \нгэргэгдэбэ.

Нэн т\р\\н, тойрогой ойн баяр еhололой хэмжээндэ Ага тосхондо шэнэ х\шёён\\д нээгдээ. Тойрогой Захиргаанай эгсэ урдахана, Комсомольская ба Базар Ринчиногой гудамжануудай уулзуурта «Агын Буряадай автономито тойрогой орденгууд» гэhэн тэмдэг дурасхаалта газарнуудай нэгэн болобо. М\нёё жэл Арадуудай эб найрамдалай орденой тойрогто барюулагдаhаар 45 жэлэй, Ажалай Улаан Тугай ордендо х\ртэhёёрнь 40 жэлэй ойнууд м\н лэ тэмдэглэгдэнэ, тиимэhээ эдэ т\\хэтэ \йлэ хэрэг\\дые м\нхэлжэ, hиилэгдэhэн х\лэр орденгуудтай тэмдэг бодхоогдобо бшуу.

ДУРАСХААЛАЙ ХYШЁЁНYYД

Удаань Баатарнуудай Аллейдэ Россиин Баатар, хонишон Бабу-Доржи Михайловай, Россиин Федерациин Ажалай Баатарнууд - хонишон Далай Гунгаевай ба Г\рэнэй Д\\мын депутат Иосиф Кобзоной бюстн\\дые нээлгын еhолол \нгэргэгдёё.

*айндэрэй хэмжээ ябуулгануудта олон тоото х\ндэтэ айлшад бууба: сенаторнууд - РФ-гэй Федеральна Суглаанай Федерациин З\блэлэй хамгаалгын ба аюулг\йн хорооной т\р\\лэгшын орлогшо Баир Жамсуев, х\дёё ажахын ба байгаали ашаглалгын хорооной т\р\\лэгшын орлогшо Степан Жиряков болон бусадууд. Усть-Ордагай делегаци Эрх\\гэй можын Губернаторай орлогшо – Усть-Ордагай тойрогой Захиргаанай х\тэлбэрилэгшэ Марина Иванова х\тэлбэрилёё.

Тойрогой ойн баярай хэмжээ ябуулгануудта бууhан х\ндэтэ айлшад агынхидые амаршалба.

Сенатор Баир ЖАМСУЕВ:

– Т\\хын хэмжээндэ 80 жэл – багахан болзор, з\гёёр х\нэй наhаар бодоходо, ехэ \е саг болоно. Тойрогой байгуулагдаhан h\рёётэй 1937 он, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай жэлн\\д, дайнай h\\лээр ажахынуудаа hэргээлгэ, тунга газар хахалалга, социализм барилгын жэлн\\д, ореохон 1990-ээд онууд... Хэды бэрхэшээлтэ сагуудай болобошье, бидэ миин лэ ажамидараа бэшэ, харин тойрогойнгоо Россиин Федерациин бэеэ дааhан субъект болоходо, б\хы эрхэн\\дээ х\сэд бэел\\лжэ шадаабди. З\гёёр арад зонойнгоо дэмжээг\й hаань, тойрогой х\тэлбэри амжалтануудые туйлажа шадахаг\й hааб даа. Тоонто нютагтаа дуранай ашаар баатарнууд м\ндэлдэг. Агынхидаймнай олонхинь тоонто нютагтаа дуратай гэжэ лаб мэдэнэб. М\нёёдэршье урагшаа дабшажал байhамнай ажаhуугшадаймнай, тэрэ тоодо х\ршэнэр нютагаархидаймнай – хизаарай ондоо аймагуудай ажаhуугшадай габьяа гээшэл даа. Агын тойрог hалаа гэхэ мэтын тойрогhоо гадуур ябадаг хооhон \гэн\\дтэ харюу болгон хэлэхэ байнаб – тойрогнай байгаа, байна, байхашье!

Марина ИВАНОВА Эрх\\гэй можын губернатор Сергей Левченкын амаршалга дамжуулаа.

– Усть-Ордагай тойрогой болон Агын тойрогой ажаhуугшад – нэгэл арад, нэгэ т\\хэтэйбди, нэгэл соел ба еhо заншал бидэниие холбодог. Агын тойрог, нээрээшье, талаан бэлигтэнээр баян нютаг, агынхид талаантай байнат, юундэб гэхэдэ, танай нютагта бэлигтэй х\тэлбэрилэгшэ - Баир Баясхаланович Жамсуев м\ндэлжэ, тойрогой х\гжэхэ хэрэгтэ эрхим эрхэ н\хэсэл байгуулжа шадаhан байна. Депутадта талаантай байнат – Иосиф Давыдович Кобзон хадаа г\рэнэй хэмжээнэй политическэ ажаябуулагша ха юм. Бидэшье нютагтаа Эрх\\гэй можынгоо болон Усть - Ордагай тойрогой 80 жэлэй ойнуудые тэмдэглэнэбди. Энэ долоон хоногто нютагтамнай баhал ойн баярай хэмжээ ябуулганууд \дэр б\ри эмхидхэгдэжэ байна. Эгээл иимэ ойн баярай хэмжээ ябуулгануудта хэдэн \е сагуудта ажалай габьяа харуулhан зоноо дахин дахин дурсахаар ха юм.

ОЛОН БАРИМТАНУУДААР – ТYРYYШYYЛЭЙ ТООДО

Баяр еhололто суглаанай хэмжээндэ Агын тойрогой ажаhуудал \е \еэрнь харуулhан «Машина времени» гэhэн \зэсхэлэн дэлгээгдээ, тойрог тухай баримтата фильм харуулагдаа.

Ойн баяр еhололдо Г\рэнэй Д\\мын депутат Иосиф Кобзон ерэжэ шадааг\й. Амаршалhан телеграммань тайзан дээрэhээ уншагдажа, халуун альга ташалгаар угтагдаа.

Удаань Yбэр Байгалай хизаарай правительствын т\р\\лэгшын орлогшо – Агын тойрогой Захиргаанай х\тэлбэрилэгшэ Бато Доржиев \гэ абажа, сугларагшадые амаршалаад, ойн баярай хэмжээ ябуулгануудта тойрогой 80 жэлэй ажабайдалай б\хы дабшалта туйлалтанууд тухай тон харюусалгатайгаар хёёрэхые, харуулхые оролдообди гэжэ тэмдэглэбэ. «Элдэб жэлн\\дтэ ажаhуугшаднай тойрогойнгоо х\гжэлтын т\лёё аша габьяатайгаар ажаллаа. Залуу \етэнэй м\н лэ тиимэ габьяатайгаар ажаллахын тула тойрогой т\\хэ хэhэн аха захатанаа дулааханаар дурсаабди. Эдэ б\хы хэмжээ ябуулгануудые Yбэр Байгалай хизаарай Правительствын дэмжэhэнэй ашаар г\йсэд бэел\\лжэ шадаабди. 1937 оной сентябриин 26 – Агын тойрогой байгуулагдаhан \дэр, з\гёёр Агамнай мянгаад жэлэй т\\хэтэй, тогтонижоhон зан заршамуудтай. М\нёёшье хэдэн мянгаад элдэб яhанай ажаhуугшад Агада ажаhууна. Тэдэл, арад зомнай тойрогоо х\гжёёгёё. Тэдэниие, ажалай габьяа харуулhан б\хы зониие энэ танхим соо багтаахын аргаг\й байhаниинь харамтай. Тойрогой т\\хэ иран харахадаа, бэеэ даанги субъект байhан сагыень онсо тэмдэглэхээр. Тиихэдэ тойрог х\тэлhэн Баир Баясхаланович Жамсуевай ударидалга доро экономикын б\хы hалбаринуудаар х\гжэлтын \ндэр д\нг\\д туйлагдаhан. М\нёёшье тойрогой экономико, х\дёё ажахы туйлаhанаа алданаг\й, зарим шэглэлн\\дээр х\гжэлтэтэй байна, – гээд Бато Сайнсакович хэлэбэ.

АРАДАЙ *УНГАМАЛНУУД ТУХАЙ НОМ

Сентябриин 29-дэ хоер шэнэ хэблэлтэй: «Сыны и дочери Аги – народные избранники» гэhэн номтой болон «Цвети, родная Ага!» гэhэн фотоальбомтой танилсуулга болоо.

Фотоальбом зургаан хэhэгhээ б\ридэнэ: «Степь проснулась», «Революция и гражданская война», «Грозовые сороковые», «Жизнь после войны», «Ага орденоносная», «Эпоха перемен». Харин «Сыны и дочери Аги – народные избранники» гэhэн барюубшатайхан ном соо манай нютаг г\рэн т\рын дээдын зургаанда т\лёёлhэн зон тухай зураглалнууд ород ба буряад хэлэн\\д дээрэ хэблэгдээ. Энэ ном дээрэ хори гаран зон х\дэлhэн байна. Эдэ номууд хоюулаа Улаан-Yдэдэ, «НоваПринт» хэблэлдэ барлагдаа.

«Сыны и дочери Аги – народные избранники» гэhэн номтой танилсуулгын \едэ арадай hунгамалнуудтай болон м\нёё маанадай дунда \гы зоной т\рэлхидтэй уулзалга болоо. Б\хыдёё 25 hунгамалнууд элдэб \е сагуудта Ага нютагаа т\лёёлhэн байна.

Номой геройнуудай нэгэн сенатор Баир Жамсуев байба. 1990-ээд онуудай эхиндэ Баир Баясхаланович Агын Буряадай автономито тойрогhоо хоер дахин Г\рэнэй Д\\мэдэ hунгагдаhан байна. Удаань 10 жэлэй туршада тойрог толгойлходоо, тушаалайнгаа еhоор Федерациин З\блэлэй гэш\\н ябаа, тиихэдэ м\нёё Yбэр Байгалайхидай hонирхол засагай энэ зургаанда хамгаалжа байна. Баир Жамсуев ном дээрэ х\дэлhэн зониие амаршалаад, иигэжэ хэлэбэ:

– Ямаршье ном – х\шёё. Эдэ хоер hайхан шэмэглэлтэй, гол т\лэб, дотоодохи удхынгаа талаар сэнтэй номууд байна. Туйлай ехэ ажал хэгдээ. Арадай hунгамалнууд тухай ном соо ёёрынгёё \е сагай h\лдэ болоhон зоной хуби заяан тухай хёёрэгдэнэ, мартагдаад байhан т\\хэтэ олон баримтанууд хойто \еынхидтэмнай hонирхолтой байха. Агада ном хэблэлгын зан заршам \ргэлжэлhёёр. Эдэ хоер номой эгээл м\нёё, тойрогой 80 жэлэй хэмжээндэ хэблэгдэhэниинь онсо удхатай.

Хэмжээ ябуулгын т\гэсхэлдэ энэ номой геройнууд – м\нёё мэндэ ябаhан арадай hунгамалнууд болон hунгамалнуудай т\рэлхид – булта тайзан дээрэ гаража, фото-зурагаа абхуулбад.

Дарима БАЗАРОВА. Фото Т. Колоколовой