Х\н б\хэндэ т\рэhэн, \дэhэн нютаг юунhээшье \нэтэй сэнтэй. Хэншье хадаа ёёрынгёё тоонтодо тон дуратай. Хаанашье ябахадань, дулааханаар hанагдан, сэдьхэл h\лдыень жэгнэн байдаг. Тиимэhээ «гарыемнай ганзагада, х\лыемнай д\рёёдэ х\ргэhэн» тоонтоео бузарланг\й, нэрэ х\ндыень шоройтой худханг\й, эхэ эсэгын hургаал сахин ябаха тон шухала.

Манай Ордын Адагай тойрогто т\рэл hайхан нютагаа т\\рээн магтаhан уран зохеолшод, ш\лэгшэд хэзээнэйшье сагта олон байhан. М\нёё сагта тоонто газарайнгаа т\\хэ, еhо заншалаар hонирходог х\н\\д м\н лэ манай дунда байдаг юм. Тэдэнэрэй нэгэн хада уулануудаар, тала дайдаар баян, \ргэл тахилтай Yнгын голой ажаhуугша, Новон\хэдэй хизаар ороноо шэнжэлэлгын музейн директор Нина Павлова болоно. Нина Даниловна бага наhанhаа ёёрынгёё дайдын т\\хэ, \льгэр домогуудые \тэлёёшэдhёё hонирхон шагнадаг бэлэй. Х\гшэн эжынгээ хёёрэhэн удха узуурайнгаа т\\хые сээжээр мэдэгшэ hэн. Гэр б\лын фотоальбом соо байhан олон хуушанай гэрэл зурагууд дээрэ хэн байнаб, хэзээ ажаhууhан, юу хэдэг байhан бэ гэжэ эжыниинь басагандаа ходо хёёрэдэг байгаа.

Харин ёёрынгёё гараhан дайдынгаа т\\хые х\гшэн Прокопий абаhаа бага наhандаа дуулаа. Тэрэ сагта х\дёёдэ зайн гал, радио байха бэшэ, \тэлёёшэд нютагтаа х\ндэ ямбатай, дархан, ангуушан, сэсэн мэргэн ухаа бодолтой х\гшэн абадань ерэжэ, элинсэг\\д тухайгаа хёёрэлдэгшэ бэлэй. Бишыхан Нина басаган зарим \г\\лэлн\\дые онтохон шэнги hанадаг байгаа. Yбгэдэй \дэшын ута хёёрёёнэй нэгэндэ нютагайнь нэрэ буряад з\\н гар гэhэн удхатай гэжэ ойлгоо hэн.

Ангара эрьеын з\\н талаар байhан hууринууд Зунгар гэжэ хамтын нэрэтэй.

Тэрэ сагта эдир басаган \бгэд х\гшэдhёё абаhан мэдээсэл хожом хэрэгтэй болохо гэжэ балай ухаандаа оруулдааг\й байгаа. Сагай ошохо б\ри олон юумэн\\д мартагдаа бэзэ. З\гёёр ёёрёё h\\лдэнь элинсэг\\дэйнгээ т\\хээр hонирхожо захалхадань байн hанагдаа бшуу. Нина Даниловна эсэгынгээ талаар арбан \е мэдэнэ.

– Баабайдаа долоон х\б\\д, хоер басагад байгаабди. Хоертойдоо эсэгэеэ алдаа hэм. Эхин hургуули Зунгарта д\\ргээд, саашаа Целинный, Тарнороль hууринуудта hурааб. 9-дэхи hуража байхадаа, аяар Душанбе хотын оедолшоной комбинат х\дэлхэеэ ошоо бэлэйб. Тэндэ \дэшын hургуули д\ргээд, техникум ороhон байгааб. Нютагтаа амаралтада ерээд, hёёргёё тиишээ бусааг\йб. Эрх\\гэй соелой училищи, удаань Улаан-Yдэдэ соелой институт д\\ргээб. *ургуулида багшалжа захалхадаа, багшанарай институт д\\ргээ hэм. Наhанайнгаа ехэнхи хубииие hуралсалда зорюулааб, – гээд Нина Даниловна хёёрэнэ.

М\нёёшье музейдэ х\дэлхэдёё хизаар ороноо шэнжэлэгшэ эрдэм мэдэсэеэ дээшэл\\лэн, залуу \етэндэ дамжуулна. Нэгэ х\м\\ж\\лэгшэнь «Зунгарай hургуулиин т\\хэ» гэhэн х\дэлмэриин т\лёё х\\гэдэй б\гэдэроссиин лагерьта гурбадахи hуури эзэлhэн байна. Нина Даниловнагай оролдолгоор Зунгарта Агууехэ дайжа баатарлигаар унаhан сэрэгшэдтэ х\шёё бодхоогдоо юм.

Элинсэг\\дэйнгээ нангин дурасхаалые нягтаар сахижа ябаhан \нинэй багша Нина Даниловнагай х\дэлмэриин д\н «Зунгар, откуда я родом» гэhэн ном болоно. Тэрээн соо б\хы наhаараа суглуулhан шэнжэлэлгын х\дэлмэрин\\д ороhон байна.

– Нарата hайхан нютагта м\ндэлэн тэнжээд, арад зондоо аша туhатай ажал хэжэ, эгэршэг\й эдэбхи \\схэл гаргажа, х\сэл эрмэлзэлээ, ухаан бодолоо, шадабари д\ршэлёё олоной хэрэгтэ зорюулжа нэрэ т\рэеэ нэрл\\лхэ, арадайнгаа еhо заншал мартахаг\й, дэмжэжэ ябаха зон болоhойбди, – гээд Нина Павлова уряална.

Намжилма Цыденова

Авторай фото-зураг