Гэр б\лэдэ \хиб\\нэй т\рэлгэ ехэ баяр

Буряадай аман зохеолой «Жаргал» коллектив 2007 ондо Хареодой  с\лёё  сагаа \нгэргэхэ байшанай дэргэдэ багшын ажалай ветеран Ольга Андреевна Николаевагай оролдолгоор тогтоhон юм. Эдэнэрэй дуунуудые шагнаха, з\жэг\\дые хараха гээшэ еhото жаргал юм.  Нэрэдээ  х\рэмёёр.  Коллектив буряад  \ндэhэтэнэй соел hэргээжэ,  \зэжэ, сахижа ба  х\гжёёжэ,  ургажа ябаа залуу  \етэниие х\м\\ж\\лхэ талаар хэмжээень дээшэл\\лжэ байдаг. «Жаргал» коллективтэ м\нёё дээрээ томошуул болон багашуулшье, залуу \еын х\н\\дшье хабаадана, б\хыдёё хорин табанhаа \л\\ х\н\\д болоно.

Коллективэй репертуарта \р- гэн, дуунууд, хатарнууд болон еhо гуримууд ороно.  Ходорhон  жэлн\\дтэ туйлаhан зохеон байгуулгын туйлалтануудтаа гамтайгаар хандажа, коллектив репертуараа \шёё олон шэнэ hонинуудаар \ргэдхэхёёр, \ндэhэ яhатанай онсо илгаануудые харуулхаар оролдоно. Ехэ hонирхолтойгоор шэнэ дуунуудые, хатарнуудые, еhо гуримуудые  \зэжэ шудална, тиигэжэ репертуараа хододоо уран hайханай гое зохеолнуудаар шэнэлжэ байдаг.

Коллектив «Бэриин заhал», «Yхиб\\ \лгыдэ оруулга», «Уhа заhаха» гэхэ мэтэ гуримуудые зохеожо харуулна. «Буддын 12 айлшад» гэhэн багахан спектакль баhашье ехэ hонирхолтойгоор табижа харуулаа. З\жэг табигша болон режиссерынь Ольга Андреевна х\тэлбэрилэгшэнь болоно.

«Yлгыдэ оруулха» гурим хайшан гээд хэгдэдэг байhан тухай тэрэ хёёрэжэ \гэhэн юм. Yхиб\\н т\рэhёёр т\р\\шын hара соо эхэтэеэ унтадаг. Харин hара h\\лээр \хиб\\ ёёрын унталгада оруулха хэрэгтэй. Тиихэдээ б\хэли еhолол д\\ргэдэг. Нарай \хиб\\н ёёрынгёё \лгыдэ унтахадаа шэнээ орожо, ехэ болодог.

Энэ еhолол д\\ргэхэдээ, hая т\рэhэн \хиб\\нэй гэртэ д\тын х\н\\д суглардаг: тёёдэй таабайнар, х\ршэнэрэйхид, гэр б\лын хани н\хэд, теэд заабол олон жаахан х\\гэд байха еhотой.

Эсэгэнь урид \хиб\\нэйнгёё   ёёрынгёё  унталгада  hайнаар унтахын тула, hайн hайхан х\сэлн\\дые хэлэжэ байгаад, \лгыгёё ганга ногоогоор арюулдаг. Тиихэдээ дэрэ доронь хутага г\, али зуруул \хиб\\нэй hахюуhан болгон табидаг. *\\лээрнь тёёдэйнь, эсэгынь эхэ, бэридээ дуу дуулажа \гэдэг, \хиб\\ т\рэhэндэнь баяраа х\ргэжэ, хододоо hайн hайхан ажаhуухые   х\сэжэ \реэдэг. Теэд н\гёё шатада \хиб\\нэй тёёдэй  эхэнь хайшан гээд \хиб\\гээ hамааруулжа, унтуулжа шадахаб гээд харахаяа, мэдэхэеэ бэриеэ \лгын дуу дуулахаар гуйдаг. Эндэ hуугаашад хамhалсажа дуулалдадаг. Теэд ехэ тааруу ба мартагдашаг\й зохид талань гэхэдэ, бэлэг барюулга болоно.  Гэр б\лэдэ \хиб\\нэй т\рэлгэ ехэ баяртай ушар, \хиб\\н ехэ сэнтэй бэлэгтэ х\ртэмёёр байдаг. Тиимэhээ таабайнь, эсэгынь талаhаа, аша х\б\\н- дээ эмээл бэлэглэдэг. Морин – ажахыда ехэ хэрэгтэй амитан, харин эмээлг\йгёёр морин дээрэ hуужа х\дэлжэ шадахаг\йш. Энэ ехэ хэрэгтэй ба сэнтэй бэлэг гээшэ. Тёёдэйнь алтан хэрэгсэлн\\дые г\, али алтан м\нгэ \гэдэг. Энэ хадаа баян, шанга шадалтай ажаhуухын h\лдэ тэмдэг гээшэ. Бэриин талын тёёдэй таабайнь баhашье ехэ хэрэгтэй ба \нэтэй бэлэг\\дые бэлэглэдэг. Тэдэ бэлэг\\дэй дунда \хиб\\нэй \мдэхэ гуталшье ородог. Эдэ бэлэг\\дээ барюулхадаа халуун з\рхэнhёё hайн hайханиие, зол жаргал, гэр б\лэдэнь амгалан байдал \реэжэ хэлэдэг.

Еhололоо д\\ргээд, бэринь бултанда баяраа х\ргэн, булта эхэнэрн\\дтэ залаа з\\дэг, эрэш\\лдэ – самса \мд\\лдэг, хани     басагадуудтаа   –   хоолойн  з\\дхэлн\\дые з\\дэг. Харин багашуул амтатай бэлэгтэ х\ртэхёёр, ехэш\\лэй энеэдэтэй зугаатайгаар хэлэгдэдэг таабаринуудые таадаг. Энэ еhолол  д\\ргэхэдэ х\лгёётэй байхаг\йн тула нэгэ заа забhарынь болоно.

Хамтадаа остоолдо hуужа, сай ууха, дуу бариха гуримаар энэ еhолол д\\рэнэ. Х\н б\хэн залуу гэр б\лэдэ \реэлн\\дые хэлэжэ, еохор хатараа хатардаг.

Людмила Буяхаева

Аман зохеолой «Жаргал» коллективэй архивhаа абтаhан зураг