гээд Боохоной аймагай эрдэм hуралсалай управлениин дарга Дарима Мунхоева тоолоно.

Т\рэл хэлэнэй hарын дэргэдэ ёёhэнтэй уулзажа, буряад хэлэнэй асуудалаар хёёрэлдэбэбди.

– Дарима Чимитдоржиевна, танай аймагта хэды hургуулинуудта буряад хэлэн заагданаб?

– Боохоной аймагтамнай 7 hургуулинуудта буряад хэлэн \зэгдэнэ. Зургаан зуун гаран hурагшад т\рэл хэлэеэ шудална. Хохорскын, Ново-Идагай, Тарасын, Харатиргенай hуралсалай эмхин\\дтэ буряад хэлэн предмет, харин Дундайн, Yхэрэй болон Боохоной 1-дэхи hургуулида факультативна аргаар \зэгдэнэ. Боохоной 1-дэхи х\\гэдэй сэсэрлигтэ 110 \хиб\\д буряад хэлэ шудална.

Уран hайханай кружогууд, нэгэдэлн\\д х\дэлнэ. «Буряад соел» гэhэн предмет зарим hургуулинуудта оруулагданхай.

– Манай аймагай hургуулинуудта 11 буряад хэлэнэй багшанар х\дэлнэ. Тэдэнэрэй олонхид багшын ажалай баян д\й д\ршэлтэй, \рэ д\нг\\дтэй х\дэлнэ. Мэргэжэлээ ходо дээшэл\\лжэ, элдэб конкурснуудта хабаадажа байдаг. 2018 ондо Ново-Идагай багша Анна Феликсовна Соболеева х\дёёгэй hургуулинуудай дунда региональна фестивалиин илагша болоhон юм. М\н ёёhэнэй буряад хэлэнэй кабинет тойрогой конкурсын д\нгёёр дипломдо х\ртёё.

Хохорскын х\\гэдэй сэсэрлигэй багша Альбина Иванова тойрогой м\рысёёндэ 2-дохи hуури эзэлээ. Энэ нютагай буряад хэлэнэй д\ршэлтэй багша Лидия Еремеевна Боронцоева 1-дэхи классай шэнэ учебниг зохеолгын х\дэлмэриин б\лэгтэ ороhон байна. Боохон тосхоной х\\гэдэй сэсэрлигэй багша Аграфена Халмактановна Бальхаева ёёрынгёё авторска программа бэел\\лжэ, олон жэлн\\дтэ ехэ \рэ д\нг\\дтэй х\дэлнэ.

Буряад хэлэнэй олимпиадануудта манай hурагшад hайн д\нг\\дые харуулна.

М\нёёдёё аймагта буряад хэлэ сахиха талаар удаан болзорой программа х\дэлнэ.

Багшанарнай эдэбхитэйгээр эрдэм-практическа конференцин\\дтэ, семинарнуудта хабаададаг. Гэбэшье буряад хэлэнэй талаар олон шиидхэгдээг\й асуудалнууд байhаар зандаа.

– Та \ни удаан жэлн\\дтэ hуралсалай управлени х\тэлбэрилжэ байхадаа, т\рэл хэлэеэ хайшан гээд х\гжёёхэ арга харанабта?

– Адаглан харахада, м\нёё х\дёё нютагуудта ажаhуудаг багашуул юундэ ород хэлэн дээрэ хёёрэлдэдэг болооб гэhэн асуудал hанаа зобооно. Сэсэрлигтэ ябажа байhан багашуул хоорондоо м\н лэ ород хэлэн дээрэ харилсана. Энэ \зэгдэл олохон лэ нютагуудаар юрын байдал шэнги болонхой. Сагай эрхэ г\ энэ? Сэнхир экранай янза б\риин мультфильм болон элдэб эреэн \зэмжэ муутай кино гэхэ мэтые б\ри багаhаа хаража, компьютер, телефондо нялха нарайhаа “уягдана” бшуу. Янза б\риин нааданууд х\\гэдэй уураг тархида удаанаар hуурижана, тэрэнэй мэдэлдэ абтана гэхээр. Эдэ б\гэдэ анханhаа ород хэлэн тээшээ т\шэглэхэ ябадалда н\лёё \з\\лнэ гэхэдэ алдууг\й.

Буряад хэлэеэ улам х\гжёёхэ талаар ажал хэгдэдэг, хэгдэhээршье. *\\лэй \едэ буряад хэлэн дээрэ багашуулда зорюулагдаhан мультфильм\\д олондо hайшаагдана. Багашуулай, бултанайнь танидаг гол геройнуудай \\ргэ \хиб\\дтэ ёёhэдтэнь даалгахада б\ри тааруу. Иигэжэ т\рэлхи хэлэеэ багаhаа мэдэжэ, наадангаа гэхэ г\, хёёрэлдёёень абяатай болгоходоо, олон \гэн\\дые хадуужа абаха зэргэтэй.

Х\\гэдэй сэсэрлигhээ \хиб\\н б\хэндэ т\рэл хэлыень зааха хэрэгтэйл даа. Гэр б\лэдёё хоорондоо эхэ хэлэн дээрэ харилсажа байбал, \хиб\\н ёёрынгёё хэлэ мэдэжэ, сэгнэжэ ябаха гээд hанагдана.

*ургуулинуудай табан \дэрэй hуралсалда ороходо, буряад хэлэнэй хэшээлн\\д нэгэ час хороогдоно. Энэ хадаа ехэ бэрхэшээлтэй байна. Учебниг\\дэй программа шэнэлхэ, нютаг хэлэндэнь тааруулха хэрэгтэй.

Х\н б\хэн буряад арадтаа ямар туhа нэмэри оруулаа гээшэбиб, ямар туhа х\ргэхэм гээшэб,\ри бэеэ, х\б\\д басагадаа, аша зээнэрээ эхэ хэлэндээ эльгэтэйгээр х\м\\ж\\лхын тула ямар юумэ хэхэ еhотой гээшэбиб гэжэ ёёрёё ёёртёё асуудал табижа, шэбшэжэ, з\рхэнэйнгёё шэмшэртэр hанаашалаял даа, буряад хэлэнэй т\лёё сэбэр сэдьхэлээ, х\сэл зоригоо зорюулаял даа гэжэ та бултаниие уряалнаб!

– *айн даа, Дарима Чимитдоржиевна! Ажалдатнай амжалта х\сэнэбди.

Намжилма Цыденова хёёрэлдэбэ