З\\н гарhаа Л.А. Хабусова

 «Буряад-ФМ» радиогой ямар х\тэлэгшэ танда ехэ танил болонхойб?» – гэжэ нэгэнhээ асуухадамни, бодожо байнг\йгёёр гансата харюусаhан юм: «Лариса Хабусова!» \шёё хэдэн тээ иимэл харюунуудые дуулаhан байнаб. Эгээл тиимэhээ энэ х\тэлэгшэтэй д\тёёр танилсуулха х\сэл т\рёё.

Багша

Байгал далайн з\\н эрьедэнь hуурижаhан буряадууднай \сёёншье гээшэ ааб даа. Кабанскын аймагта оройдоол д\рбэхэн буряад hуурин бии: Дулаан, Хандала, Корсаково, Ранжурово. Лариса Хабусова – Корсаковын.

Хударын талада х\н болоhон хадаа далайн хэшэг «загуунг\й» байжа шададагг\й. Загаhаяа ямар зохидоор эдеэн болгодог гээшэб! Талада \ндыhэн би хэзээдэшье тиигэжэ шадахаг\ймни мэдээжэ.

Корсаковын hургуулида Лариса Андреевна буряад хэлэ болон уран зохеол 24 жэлэй туршада заагаа. Тиимэhээ \хиб\\дтэ угаа дуратай юм. М\нёёшье МАНда (Малая академия наук) журналистикаар нэмэлтэ hуралсал хэhээр зандаа. Арбаад hурагшадые студида асараад заажа байхыень хажууhаа адаглаhан байнаб. Тэдээн руугаа харахадаа, нюдэниинь ялалзашана. Yхиб\\дээ ехэ зохидоор х\тэлёёд ябана бэлэй.

Эхинhээ ондоохон hэн

Радиогой hаял нээгдээд байhан \е саг hананаб. Студида сэдх\\лшэд саарhа гуурhаяа баряад, хойшо-урагшаа г\йлдэхэ, эфиртэ hуухынгаа урда тээ ябууд дундаа: «Юу хэлэхэмниб даа?» – гэжэ Янжима Ивахинова багшаhаа асуугаад абаха. Х\лгёётэйл байгша hэн. Заримашуулнай хаанаашьеб хабшуулhан саарhаяа сэхэ эфиртэ hаршагануулаад hалахаг\й даа. Энэ талаар Лариса Андреевна б\ри эхинhээ ондоо байгаа. Багша хадаа эртээнhээ хуу бэлдэнхэй, саб-яб хубсаланхай энеэбхилэн байгша hэн. Набтайшанхай, \рзышэнхэй ябахыень оройдоо hананаг\йб.

Ерэhэн ошоhон айлшадыемнай Янжима багша анхаралтайгаар адаглаад, иимэ тобшолол хэдэг hэн: «Баргажан буряадууднай ехэ эдэбхитэйн\\д, Сэлэнгын буряадууд – угаа эбтэйн\\д, Эрх\\ буряадууд – \ндэр соелтойнууд...»

Эрх\\ буряадай \дэр радиодо х\тэлдэг Лариса Андреевнашье баhал \ндэр соелтой гэхэ байнаб. *энгэрг\йгёёр б\т\\ шааяжа ябадагг\й.

Хударын \дэр х\тэлхэ гэhэн аад...

«Эрх\\ буряадай \дэр х\тэлхэб гэжэ одоошье мэдээг\йб. Т\- рэл Кабанскын аймагай Хударын дайдын х\тэлэгшэ болохоб гэжэ hанааб. Харин Хамба лама Дамба Аюшеев намайе Эрх\\ буряадай \дэр абаад, Харганын тойрогой 5 аймаг даалгаа, – гээд, Лариса Хабусова дурсана. – Худари буряадай басаган яажа Эрх\\гэй \дэрн\\дые даажа ябахабиб гэhэн айлта балай байгааг\й, юундэб гэхэдэ, радиогой захирал Жанна Дымчикова намайе \нинэй мэдэдэг. Тиимэhээ та   х\дэлжэ шадахал байхат гэжэ найдабари \гёё hэн».

Эрх\\ руу ошоhоноо...

– Эгээл т\р\\шынхиеэ экспедицидэ Оhын аймаг ошоо hэмби. Yбэсэ нютагай уладай байра байдал сула байна. *ургуулиин \хиб\\д буряадаараа зугаална. Буряад хэлэнэй багшанар зунай амаралтын саг байбашье, \хиб\\дээ гэрhээ дуудажа асараад, радиодо бэш\\лхэ гэжэ оролдоо.

Оhын аймагhаа гарбалтай Валерий Андреевич Анганов, Сергей Апрелович Павлов, Афанасий Дамбуевич Николаев гэгшэд намайе т\рэл нютаг Горхон руу Майн 9-эй hайндэртэ дайнай \еын ветерануудта х\шёё нээлгын еhололдо хожомынь дахуулжа абаашаа hэн. Тиихэдээл би одоошье Эрх\\гэй буряадуудай х\ндэм\\шыень мэдэрээб даа. Эбтэй эетэйнь гайхалтай байгаа. Тогооной архи, аарса амталааб. Тэрэ нэгэ бишыхан айл тииргэнhээ ямар олон нэрэтэй солотой улад т\рэhэн гараhан байна гээшэб – Валентин Игнатьевич Золхоев, Мэри Матвеевна Хамгушкеева...

Н\хэдэй аймагаар ябаа hэм. Тала дайдаараа баян нютаг лэ. Хадахан-Ханин нютагта Леонид Ильич Николаев гэжэ х\нтэй танилсаhанаа мартахаг\йб. «Шоно баатар» \льгэрэй м\рн\\дые  сээжээр уншаhан юм. Хэды дахин радиогоор дамжуулагдажа, улад зондо ехэ hайшаагдаа бшуу.

Федор Климентьевич Шантагаров Петр Геннадьевич Архинчеев хоер – Н\хэдэй аймагай эрхим бэрхэ т\лёёлэгшэд намайе \ндэр дээрэ угтажа х\ндэлхэ гэжэ нютагай засаг т\рын х\дэлмэрилэгшэдтэ даабари \гэhэн байгаа. Нютагай зоноор уулзажа, хэдэн нютагуудаар ябажа, олон дамжуулгануудые бэлдэн гаргаhан байнаб.

Эхирэд-Булгадай аймагай Харгана тосхон хэдэн удаа ошоо hэм. «Усть-Ордын \нэн» сониной сэдх\\лшэн Намжилма Цыденовада hайниие х\ргэнэб. Хонохо газараа мэдэнг\й ябахадаа, Намжилма Гутаповна шэнги hайн hанаатай зоноор золгожо танилсаhандаа баяртай ябадагби.

Нютаг \гэ тухай

– *онин ушарнууд байгаа ааб даа. Энэ эхэнэр гансаараа Буряадhаа ерээд, юу бэдэржэ, али хэнииеб даа бэдэржэ ябана хаш гэhэн бодол зарим эрэш\\лэй толгойдо т\рэдэг хаш, местнэ рестораншье уридаг... (энеэнэ). Айл б\хэнэй нохой ондоогоор хусадаг гэдэгээр, Эрх\\ буряадай айл тииргэнэй нютаг \гэн\\д ондо ондоо бшуу даа. Хаасирха – дуудаха (хударын буряадууд – ооголхо гэдэг), одирхо – ерэхэ, эрьелдэхэ, кеэскэ – прысхэй –    миисгэй, тёё баабай, хольти баабай – х\гшэн аба гэхэ мэтын нютаг \гэн\\дээр баян. Корсаковын буряадууд эхирэд буряад болоно. «Хаантиимбши?» – гээд hурахадань, «Худараймби», – гэхэдэм, ухаанг\й баярладаг. «Манай хиимштаа», –  гэлсэдэг.  Хэлэн  зугаамнай адлишуу.

Хэрэгтэй ажал

– Эндэ Улаан-Yдэдэ ажаhуудаг буряадууд дуратайгаар лэ радиодо ерэдэг, хэлэхэ зугаатай байдаг. Yгэ х\\рээр баян улад лэ. Радиодо ерэhэн зон хонхододог – бэе бэетэеэ hайн танил болонхойбди. Иимэ радиогой бии болоhондонь баяртайнууд. «Эрх\\ буряадууд дала гаран жэл соо доромжолуулжа, «кошка окошко дээр прыгайдлаа» гэжэ хэл\\лжэ ябаhан аад, м\нёё танай радиодо ерэжэ, айлтаг\йгёёр дуугархадамнай, ямар гоё гээшэб», – гэжэ хэлэдэг. Нэгэтэ эрэ х\н эсэгэ тухайгаа нютаг \гёёрёё хёёрэхэм гэжэ баярлажа уйлахыень хараа hэмби. Иимэ юумэ хаража байхадаа, одоошье хэжэ байhан ажалшни миин бэшэл даа, хэрэгтэйл гэжэ мэдэрнэш.

Эрх\\hээ гарбалтай ноед hайд олон... Буряад хэлэндээ тулюуршаг бшуу даа. Геннадий Николаевич Манжуевтай хёёрэлдэhэн зугаа hонин байhаниинь тэмдэглэлтэй. Арадай Хуралай hунгамал Михаил Денисович Гергенов туhалдаг, hониноо зугаалдаг. Вячеслав Михайлович Мархаев hайн ажал хэнэт гэжэ баяраа мэд\\лдэг. Н\хэдэй аймагта т\рэhэн ёёрын бизнес эрхилэгшэ Владимир Александрович Дмитриев, «Ритм» клиникын захирал Леанора Александровна Зангеева гэгшэд хэдэн жэлдэ манай радиодо туhаламжа \з\\л- hэндэнь баяртайбди.

Т\гэсхэлэй \гэ

Мартагдажа байhанииень    уудалан малтажа, хэлэнэйнь онсо нугалаа олондо х\ргэжэ, нютагай зонтой танилсуулжа байhан Лариса Хабусовагай ажал ехэ   сэнтэй. М\нёё «Буряад-ФМ» радиогой «нюур» болоод ябана гэхэдэ болохо. Сэсэн ухаатай, hайхан абаритай Хударын дайдын х\\хэнтэй х\дэлжэ байhандаа ехэ золтойб!

Сарюуна Эрдынеева